Ülkemize ilk dolmakalem ve ilk dolmakalem mürekkebi ne zaman gelmiştir?. sorusunun cevabını hep merak ettiğim gibi aklımın bir kısmıda buna kesin şehadet edecek işareti bulma gayretine odun taşır. Şu ana kadar biriktirdiklerim ile tabii ki bir tahminim var. Fakat her zaman söylediğim gibi yazmayı ve kayıt düşmeyi seven bir millet olmadığımız için yazılı bir kaynak yok bu konuda. Bu sebepten ifade ettiğim gibi benimki tahminden öte bir şey değil.
Ülkemize 93 Osmanlı-Rus harbi, Balkan yenilgileri ve I. Dünya Savaşındaki durumumuz nedeniyle ilk dolmakalemler ve dolmakalem mürekkepleri Almanyada tahsilden dönen Türk subayları ve bilahare özel bir kanunla ülkemize gelip Türk bilim hayatının temel taşlarını koyan Yahudi bilim insanları tarafından Almanya'dan geliyor.
Modern anlamdaki dolmakalemler ise Missouri zırhlısının, II. Dünya Savaşı nihayete ermeden önce ABD'de görevliyken vefat ederek naaşı tahnitlenmiş büyükelçimiz Ahmet Münir ERTEGÜN'ün cenazesini getirme dümeniyle 1946 da İstanbul'a gelişi ve 1951 de Demokrat Partinin ara seçimleri kazanmasından sonra açılan ithalat kapıları sayesinde yurda girmeye başlıyor.
Sheaffer Dolmakalemler ve diğer Sheaffer ürünleri Koç Ticaret(galiba bugünkü Koç Holding) tarafından bu yıllarda(1951-54) ülkemize ABD'den ithal edilmeye başlanarak reklamlarında Sheaffer dolmakalemlerin teknolojik üstünlüklerine vurgu yapılıyor. Gerçekten de Sheaffer firması uçları ve dolum sistemleriyle hep yeni ve dönemine göre yüksek teknoloji ürünü dolum sistemleriyle farklılaşan dolmakalemler yapıyordu. Örnek vermek gerekirse ABD'nin II. Dünya Savaşı sonuna doğru ele geçirdiği Alman U-Boat denizaltısının havalandırma sisteminin orjinal adı olan Snorkel prensibini kullanarak hala efsane olan Sheaffer Snornel dolmakalemi üretmişti.
Yazım konusunda bir dolu yenilikle uğraşan Sheaffer firmasının Skrip mürekkeplerinin arkasında hikayesi biraz da bana benzeyen bir şahsiyet, adı Robert Casey olan bir adam vardı. 1920 li yıllara kadar Sheaffer, Parker firması gibi hala formülü kendine ait olan bir mürekkep keşfedememişti. Bir yığın tedarikçi ile çalışıyordu ama bu kendisine hem çok pahalıya mal oluyor hem de bir sürü de sıkıntıyla boğuşmak zorunda kalıyordu. 1922 yılında Robert Casey Fort Madison' daki efsanevi Sheaffer fabrikasında çalışıyor ve Sheaffer'in yardımlarıyla laboratuara çevirdiği yatak odasında ise bir mürekkep formülü bulmak için işten artan zamanında sabahlara kadar çalışıyordu. Bulduğu formülleri, yaptığı test sonuçları ve mürekkep örneklerini yatak odasının duvarlarına yazıyordu. Yatak odası ve evinin duvarları baştan aşağı mürekkep formülleriyle dolu içe kapalı ve gizemli bir kişiydi Robert Casey. Odasını temizlemeye gelen hanımefendi onu çoğu zaman üstü başı mürekkep içinde yatağında yorgun uyurken buluyordu.
1970'lerin ortalarına kadar oturduğu apartmanın RC 35 numaralı dairesi aynı şekilde kalmış, duvarlarında hala mürekkep formülleri ve lekeleri vardı. 5,5 yıllık geceli gündüzlü bir çalışmanın sonunda 1922 yılında Casey, Skrip Writing Fluid=Skrip Yazma sıvısı adı altında Sheaffer'in ilk mürekkebini keşfetmişti. Artık Parker den bir kaç adım öndeydi. Zira Parker kendisine ait ilk mürekkep formülünü 1927-29 arasında tescil ettirip 1931 de üretime başlayacaktı.
Yeryüzünün en çok üretilen ve satan iki mürekkebinden biri olan Sheaffer Skrip'in doğumu bir yatak odasında olmuştu ama annesi de babası da Robert Casey idi. Sheaffer Skrip Parker Quink gibi dünyada çok bulunur mürekkeplerden biri oldu. Bunda formülünün orta kararda ihtiyaçları karşılıyor olması ve ucuzluğu büyük etkendir. Yıllarca şişe formu değişmeyen Skrip mürekkep 2000 yılında Avrupa standartlarındaki değişiklikten sonra 2002 yılında yeni şişesi ve çok az değiştirilmiş formülüyle yeniden vitrinlerdeki yerini aldı. Ülkemizde Sheaffer da Parker gibi pazara çok erken yıllarda girmiş sağlam dağıtım ağına sahip bir markaydı. Köy bakkallarında bile bordo paket Sheaffer dolmakalem kartuşu bulduğuma göre bu tespitim doğrudur diye düşünmekten kendimi alamadım. Fakat ülkemizde Sheaffer temsilcisini değiştirdikten sonra neredeyse silindi gitti denilebilir. Ne yazık ki artık zor zahmet bulunur halde. Bunda yeni temsilcinin yadsınamaz payı olduğunu düşünüyorum. Ancak Sheaffer Skrip özel olarak taleb edilirse getiriyor kırtasiyeciler. Geçenlerde bizim köyün kırtasiyesinde Sheaffer Skrip mürekkep sordum. Yok ama isterseniz akşamüstüne kadar getirtiriz dediler. Kabul edip bekledim. Akşamüstü dağıtıcı Sheaffer Skrip mürekkebi getirdiğinde bende dükkandaydım. Kasada dükkan sahibiyle dağıtıcı arasında kavga çıktı. Dağıtıcı 10 adetlik paketi alacaksın, kırtasiyeci 5 tane alayım ama Ali Bey siz de bu beş taneyi satın alın çekişmesinde. Dağıtıcı paketin içinden 5 tane vermedi. Siz kendinizi nasıl hissedersiniz düşünün?. Türkiyedeki Sheaffer temsilcisinin bu davranışı Sheaffer'ı ne kadar temsil ediyor ama Sheaffer adıyla insanlar yaralanıyorlar. Dolayısıyla da insanlar kendilerini bu markaya karşı soğuk hissediyor ve ister istemez refleks geliştiriyorlar.
Sheaffer Skrip formülündeki oranlara bakıldığında Parker gibi orta kararlılıkta bir mürekkeptir denilebilir. Bu yüzden orta karar en iyi iki mürekkepten bir tanesidir. Ortanın çok az altında kaydırıcılıkta, ince, orta yüzey geriliminde, orta akıcılıkta, karar miktarda yağlı ve doymamış boyar madde miktarı çok düşüktür. Bunda filtre ediliyor olmasının etkisi vardır. Formülündeki boya renkleri itibariyle maviden yola çıkılmış ve kırmızıyla buluştuktan sonra bir miktar yeşille siyah noktasına gelinmiştir. Tabii bu incelemeye esas Sheaffer'ın siyah renkli mürekkebidir. Genellikle yeni formülüyle batı ürünü dolmakalemlerinde olduğu gibi Japon dolmakalemleriyle de iyi çalışır. Orta genişlikte mürekkeb kanallı, yastık tipi damağı olan dolmakalemlerle kullanıldığında dolmakaleme ıslak sınırına yakın ve tam siyah yazım sergiletir. Kağıdın pH değerinden Parker Quink gibi çabuk etkilenerek rengi dönerek yazan kimseye kağıtla ilgili anında fikir verir. Formülü yüzey tutunmalı esasa göre tasarlandığı için evaporatif(buharlaşma) tipi bir mürekkeptir. Kağıda bağlı olarak orta sürede kurur. İçinde parlatıcı ve sabitleyiciler bulunmaktadır. Bu yüzden uzun süreli dolmakalem ucunda havayla temas halinde kullanılmadan kalırsa kuruma yapabilir. Suyla en hızlı çözülen mürekkeblerden biridir.
Siyah, Mavi, Mavi Siyah, Turkuaz, Kahverengi, Mor, Yeşil, Kırmızı renkleri üretilmiştir ve Gri, Lavanta ve Portal gibi renkleriyse ne yazıkki yeni olmasına rağmen talep azlığı nedeniyle üretimden kalkmıştır. Fakat Sheaffer Skrip mürekkebin temel karakteri daha çok orjinal formüldeki Mavi Siyah renklisinde belirir. Ticari şekli 50ml. olarak doldurulmaktadır. 2013 yazı başında 9,5-11TL. bandında olan fiyatı şu anki piyasada 15 TL. ile 19,5 TL. arasında fiyatlara yükselmiştir. Bu aralıktaki ortalama fiyatla ml. fiyatı 34-35 krş.'a denk gelmektedir. Bu fiyatıyla Parker Quink'in üç katı fiyata da gelse piyasanın yine de en ucuz ikinci mürekkebidir. Sınıf olarak Parker Quink ten alt sınıfta olan yakın rakibi Pelikan 4001'in fiyatı 30 ml. için 6-6,5 Tl. dir. Sheaffer Skrip fiyat itibariyle yaklaşık iki şişe kırtasiye tipi Pelikan 4001'e eş değer fiyattadır. Koyu renk seçenekleri kullanıldığında genel karakteri daha belirgin ortaya çıkar. Yapısı ince kanallı veya spiral damak tipli dolmakalemler ile Japon F, XF uçlara uygundur. Batıda bir çok dolmakalem ustası hem Japon hem de Batı dolmakalemlerine uygunluğundan ötürü severek kullanmaktadırlar.
Sonuç olarak Sheaffer Skrip, ihtiyaçlarınızı fiyat performansı sizin lehinize sağlayan Parker Quink ten pahalı fakat piyasadaki ucuz ve nispeten kolay ulaşılabilir dolmakalem mürekkeblerinden biridir.
