Dolmakalem uç kalınlıklarına daha önce bir çok yazımda değinmiştim. Bunlardan en kapsamlısı ise dolmakalem terimleri sözlüğümüzde olanı.
Fakat bu konuda okurlarımız defaten dolmakalem uçları üstündeki M, F, EF, B ve buna benzer kısaltmaların ne anlama geldiğini sormaktalar. Bu durumda ise bendenize açıklama görevi düşüyor.
Öncelikle daha önce yayınladığım dolmakalem ucunun anatomisini anlatan yazımı okumakta yarar görüyorum.
Dolmakalem üreticileri uçların üstündeki mühür ya da alamet-i farika dediğimiz kısma kendi logoları, ucun seri tipi ve modeli, ucun metal özelliklerini(altın olup olmadığı ve altının ayarı) ve ucun hat kalınlığı kısaltmasını basıyorlar.
Dolmakalem uç mühürlerini incelediğimizde bize en çok hitab eden ve çözebileceğimiz iki tanesi;
Ucun metal özelliği: Bu kısımda 14K, 18K, 22K gibi değerler okuruz. Bu kısaltmalar ucun altın olduğunu ve ayarını gösterir. Örneklemek gerekirse 14K okuduğumuzda ucun 14 ayar altından imal edilmiş olduğunu anlarız. Bunun daha ileri anlamları da vardır. Şöyleki: altının ayarı arttıkça değeri arttığı gibi esneme kabiliyeti ve yüzey düzgünlüğü artar. Yüksek ayardaki uçlar daha iyi esneyebilen, korozyon ve asidik etkilere daha dayanıklı uçlardır. Kararma ve oksidasyon etkilerine de mukavimdirler. Yazımları yumuşak olsa da darbelere karşı mukavemetsiz, eski şekillerini alma kabiliyetleri düşük, onarılma olasılıkları çelik uçlara göre yüksektir.
Ucun Hat Kalınlığı ve tipi: Uç üzerinde, topuk kısmına daha yakın ya da aynı bölgede sağ veya sol kanada işlenmiş X, ,XF, EF, F, M, B, OM, OB ..., gibi kısaltmalara rastlarsınız. Bu ucun ortalama hat kalınlığının dolmakalem literatüründeki karşılığıdır. Örneklemek gerekirse XF=Extra Fine=Çok İnce, OM=Oblique Medium=Oblik Orta Kalınlık anlamına gelmektedir. Kısaltmaların detaylı listesi için tıklayınız. Bu kısaltma ucun yazım esnasındaki hat kalınlığı hakkında ortalama veya kararlama bir fikir verir. Kesin değildir. Yine üretici ya da uzmanlar tarafından verilen firmalara ait uç kalınlıkları listelerindeki mm. cinsinden değerlere bakmak lazımdır. Ancak bu listeler vasıtasıyla ucun istediğiniz kalınlıkta olup olmadığını anlayabilirsiniz.
Yine de bir fikir edinmek isterseniz;
F=Fine, İnce 0,3mm. ve altı
M=Medium, Orta 0,5mm. ve biraz altı üstü
B=Broad, Kalın 0,7mm üstü hat ya da çizgi kalınlıklarına sahiptir gibi bir anlayış vardır.
Her firmanın kendine ait bir uç kalınlığı anlayışı olduğunu bu listelerde kolayca fark edebilirsiniz. Göreceğiniz gibi M=Orta kalınlıkta olarak mühürlenmiş bir uç X firmasında farklı Y firmasında daha farklı bir değerdedir.
Özellikle de Uzak Doğu kökenli üreticilerin uç kalınlık anlayışları batılı üreticilere göre daha incedir. Uzak Doğulu bir üreticinin M=Orta hat kalınlığı işaretiyle markaladığı bir uç batılı bir üreticide yaklaşık olarak F=İnce uç hat kalınlığına gelmektedir. Bu tür karışıklıkların önüne geçmek ve kaynak olması bakımından sizlere aşağıdaki iki tabloyu hazırladım. Birinci tablonun en sağ kolonundan istediğiniz kalınlığı referans olarak marka, model olarak dolmakalem bilgilerine ulaşabilirsiniz. İkinci tabloyu kullanarak rahatlıkla üretici sütunu ile uç kalınlık kısaltması satırından girerek kesişen noktada ucun mm. cinsinden kalınlığını bulabilirsiniz.
Umarım sizler için yararlı ve aydınlatıcı olur.
KALINLIKLARA GÖRE FİRMALARIN UÇLARI
EN SAĞ KOLONDAN TAKİP EDİNİZ
FİRMALARA GÖRE UÇ KALINLIKLARI
-->
| Kalınlık | Aurora | Bexley | Caran | Conway | Cross | Lamy | Monte | Nakaya | Omas | Parker | Pelikan | Pilot | Retro 51 | Sheaffer | Sheaffer | Sailor | Waterman | Waterman Carene |
| D'Ache | Stewart | grappa | Platinum | Legacy | Expert | |||||||||||||
| Sabi-Togi | .10mm | |||||||||||||||||
| XXF | .10mm | |||||||||||||||||
| XF / 極細 | .35mm | 0.46mm | 0.50mm | 0.30mm | 0.40mm | .35mm | .18mm | .30mm | .30mm | .35mm | .2mm | .23mm | .35mm | .43mm | ||||
| F / 細 | .45mm | .45mm | 0.50mm | 0.70mm | 0.40mm | 0.50mm | .45mm | .28mm | .40mm | .40mm | .40mm | .35mm | .30mm | .40mm | .60mm | .30mm | .44mm | .48mm |
| FM / 中細 | .36mm | |||||||||||||||||
| M / 中 | .55mm | .60mm | .60mm | 0.90mm | 0.50mm | 0.60mm | .55mm | .49mm | .65mm | .65mm | .70mm | .55mm | .50mm | .56mm | .75mm | .50mm | .60mm | .70mm |
| B / 太 | .75mm | .85mm | .80mm | 1.30mm | 0.80mm | .85mm | .60mm | .75mm | .80mm | .85mm | .70mm | .70mm | .65mm | .90mm | .60mm | .70mm | .90mm | |
| BB | .90mm | 1.0mm | .95mm | 0.90mm | 1.0mm | |||||||||||||
| 3B | 1.70mm | 1.10mm | 1.3mm | |||||||||||||||
| MUSIC/ST | .90mm | 1.20mm | 1.0mm | 1.15mm | 1.15mm | |||||||||||||
| ZOOM | .25 - .7mm | |||||||||||||||||
| IT | 1.10mm | .95mm | ||||||||||||||||
| OF/OFR | ||||||||||||||||||
| OM&OMR | ||||||||||||||||||
| OB&OBR | ||||||||||||||||||
| OBB | ||||||||||||||||||
| O3B |
