Kaldığımız yerden devam edersek;
Bu yalanlardan ilki ve en büyüğü altının ayarı konusudur. Dolmakalem firmaları bağımsız denetçiler veya darphaneler tarafından kontrol edilerek sertifikalandırılmadıkları için dolmakalem uçlarında ayar mührü yoktur ve altın uçlu dolmakalemlerin kutusundan altının ayarıyla ilgili resmi bir sertifika da çıkmaz. Çıkana da rastlayan var ise beri gelip bizi bilgilendirsin. Pelikan M1000 veya M800'ün ya da Pilot Custom 74'ün kutusundan altın ayar sertifikası çıkıyor mu?.
Örneğin benim elimde bizim ülkemizde de çok tanınmış bir dolmakalem markasının düşük ayarlı bir dolmakalem ucu var. Ucun üzerinde 14C yazmasına rağmen darphaneden bir arkadaşımın ayardaki kontrolünde yaklaşık 12 ayar çıktı. Dolmakalem firmaları altın uçlarda kullandığı altının ayarınıysa iki sebepten düşürür. Birincisi tahmin ettiğiniz gibi daha fazla getiridir. İkinci sebep ise üretimle ilgilidir.
Altın dolmakalem uçları üstüne bastırarak söylüyorum ki saf altın değillerdir. Önceki yazımda da söylediğim gibi eğer saf altından imal edilirlerse yumuşak oldukları için hemen deforme olacaklardır. Tatlı bir esneklik kazanması ve yaylanma efektiyle eski haline dönebilmesi için sertleştirilmesi gerekmektedir. Sertleştirme işlemi için altının yapısına eritilme aşamasında birden fazla farklı metal karıştırılır. Oysa dolmakalem üreticileri biri hariç bunu saklayarak sertleştirme işleminin dövülerek veya hadde merdanelerinde yapıldığını iddia ederler. Oysa fabrikalarına sertifikalı gelen altın plakalarını neden erittiklerini ve ucun bitmiş haldeki ayar düşüklüğünü izah edemezler. Bu yüzden de bizlere satışa sundukları dolmakalemi altın olarak sertifikalandıramazlar. Uçların üzerine vurdukları damga sadece üretim için satın aldıkları altının sertifikasındaki ayar değerinin uca yazılmasından başka bir şey değildir. Altın uçların ayarlarının yükselmesi o ucun daha yumuşak yazacağını ya da esneme kabiliyetinin olduğunu işaret etmez. Düşük ayarlı altın bir uca sahip dolmakalem yüksek ayarlı uca sahip bir dolmakalemden çok daha yumuşak ve esnek yazabilir.
Altın uçların esneme kabiliyetleriyle çelik uçlarınki arasında malzeme temelli farklar vardır. Her iki metal gurubundaki uçların esneyebilmesi için temel ortal özellik, ucun metal et kalınlığıdır. Her iki ucunda metal et kalınlığı arttıkça esneme kabiliyetleri düşer. Bu duruma örnek vermek gerekir ise; Osmiroid firmasının ürettiği çelik uçlu kaligrafik dolmakalemler bir çok altın uçlu dolmakalemden daha iyi esner. Zira metal et kalınlığı düşüktür. Esneme özelliğinin önemli parametrelerinden biri de metal yumuşaklığıdır. Bu özellik altının lehine çeliğin aleyhinedir. Çeliğin aleyhine olan bu özellik aşağıdaki parametre şartlarında lehine dönecektir.
Uçlarda esnekliği belirleyen bir diğer önemli parametre de metalin karşı koyma kuvvetidir. Bu özellik ucun iki dişinin uca uygulanan kuvvetten sonra eski yerine, aynı pozisyona dönebilmesini sağlamaktadır. Bu özellik altının aleyhine iken çeliğin lehinedir. Altının aleyhine olan bu durumu leyhe çevirebilmek için altının içine altının ayarını düşürecek metaller eritilerek eklenmektedir. Fakat altın harici eklenen bu metallerin limiti altının esnemesine engel olmayacak seviyeye kadardır. Bu kısıtlama altın uçlara esneme sonrası durumda bazı kötü kazanımlar getirir. Altın uçlar esneyebilirler ama her zaman esneme öncesi pozisyonuna tam olarak dönemezler. Esnek uçlu dolmakalemler kesinlikle hızlı yazımda kullanılamaz. Yavaş yazım için uygundurlar. Yüksek yazım hızlarında takılma ve tırtıklanma hissi yaratarak zarar görmeye başlarlar. Bunu bizler göz ile fark edemeyiz. Bu negatif durum bir müddet sonra tırtıklı yazma=ing.scratchy veya ucun belirli bir dişinin sürtmesi, topallaması şeklinde ortaya çıkar. Bu yüzden altın uçlu dolmakalemler kullanım sıklığıyla paralel olarak bakım ve uç ayarı ister. Esnek uçlu altın dolmakalemlerdeyse yine kullanım sıklığıyla doğru orantılı metal yorgunluğu ve deformasyon görülür. Bu yüzden eski model esnek uçlu dolmakalemlerde risk %70'lerin üzerindedir. Yaşlı esnek uçlu dolmakalemler satınalınırken bunu unutmamak ve bu gerçeğe uygun hareket etmek gerekir. Zaten bu sıkıntılı durum yüzündendir ki, dolmakalemin altın çağından günümüze çok az esnek uçlu dolmakalem sağlam olarak ulaşabilmiştir. Altın çamura düşmekle sakil olmaz atasözü dolmakalem uçları için pek de geçerli değildir.
Yukarıda sözünü ettiğim sıkıntılar yüzünden esnek uçlu dolmakalem imalatı altına göre günümüzde azalmış ve özel bir ihtisas konusu haline gelmiştir. Bu ayrışmadan sebeple altın uçlu dolmakalemlerin fiyatlarıysa bir haylice uçmuş hatta son günlerde telafuzu dahi zor hale gelmiştir. Aslına bakarsanız buraya kadar ve önceki yazdıklarımdan da anlaşılacağı üzere her zaman altın uçlu dolmakalemler öyle "ahım, şahım" yazıcılar da değillerdir. Bir gün gelir altın uçlu dolmakaleminizin yanına fukara bir çelik uçlu dolmakalem koyarlar ki, o fukara altın uçlu dolmakaleminiz kadar mükemmel yazmakta.
Hepinize güzelliklerle dolu asude bir hafta sonu temenni ederken önümüzdeki Pazartesi ben ve saz heyetim çok alengirli bir repetuarla karşısınızda olacağız.
Not: Yer, Mehtap Açık Hava Gazinosu. Saat 20:00 Beylere koyu renk takım elbise mecburidir. Ailelerin çocuklarıyla gelmekten imtina etmeleri rica olunur. Duhuliye 20 krş.
