Dolmakalem uç kalınlıkları ve nasıl seçilecekleri ile ilgili bir takım bilgi eksiklikleri yine son günlerde kafa karıştırıyor. Hoş, ben kafa karışıklığı desem de yazılarımın pek okunmadığının, kıymeti harbiyesinin de olmadığının bir işareti aslında. Oysa, bu konuda 2012 tarihinde, bundan tam yedi yıl önce marka temelli verdiğim bir uç kalınlıkları cetveli yazısı vardı. Burdan bakabilirsiniz.
İlk olarak 2009 yılında, yazılarımda kafa karıştırmamak adına bu iki uç ailesi arasındaki farkı basitçe "Uzak Doğulu dolmakalemlerin hat kalınlığı Batılı kardeşlerinden bir kademe daha incedir" olarak ifade etmiştim. Artık bilgi ve deneyimi zenginleşmiş sizlerin de fark edeceği gibi bu kalınlık farkı, tam bir kademe değildir. Yarım kademe gibi. Yani buçukludur. Bu buçuklu fark Japon dolmakalem uçlarının Batılı dolmakalem üreticilerinin cetvellerinde araya girmesine sebep olur. Bu farkın, endüstriden alfabeye kadar uzanan bir dolu sebebi vardır. Zannediyorum bu tam olmayan, buçuklu fark bir çok dolmakalem kullanıcısının, bir türlü istediği hat kalınlığına sahip dolmakalem ucunu seçememesi gibi bir güçlüğe sebep oluyor. Bu iki uç sınıflamasından uç seçebilmemiz için önce kendi hat kalınlığımızı bulmak gerekir.
Peki, bunu nasıl bulacaksınız?
İlk yol olarak versatil kalemler size bir fikir verecektir. Gündelik hayatta versatil kalem olarak tercihiniz 0.5 ise (M), 0.7 ise (B), 0.5 kalın geliyorsa (F) uçlu, Uzak Doğu üretimi dolmakalemleri seçebilirsiniz. Yok, daha da emin olmak istiyorsanız, benim uzun yıllardır kullandığım bir yöntemi size anlatmaya gayret edeyim.
Her şeyden önce sevdiğimiz yazı kalınlığını bulmamız gerekiyor.
Bunu bir büyüteç ve sayısal kumpasla yapabilmeniz de mümkün. Fakat bir elinizle büyüteci uygun mesafede tutmak diğer elinizle kumpası ayarlamak çok zor olduğu için ben başka bir yöntem kullanıyorum. Bu yüzden yazım kalınlığımızı kesin tespit edebilmemiz için bir adet katlanabilir tekstil büyütecine ihtiyacımız var. Bizim piyasamızda kolayca bulabileceğiniz bir malzeme. Aslında bu büyüteç dolmakalem sever yazı meftunlarının vazgeçilmezi olması gerekirken pek bilinmiyor ya da kullanılmıyor. Bu ölçeği olan, kumaşlarda birim alandaki atkı çözgü miktarını saymaya yarayan bir büyüteç. Tercihen plastik değil de metal olanını alın. Bence her türlü dolmakalem ve yazı toplantısına bu büyüteci yanınızda götürün. Yazı kalınlığını ölçmeden yazı kalitesini anlamaya, mürekkep rengini analiz etmeye kadar bir dolu şeye yarayacağı gibi uçları da rahatlıkla incelemenize de yardımcı olacaktır.
Bu tip büyüteçlerin alt tabanlarında, 2x2, 2.5x2.5 cm ebadında ölçekli kare bir alan vardır. Tüm hat kalınlık ölçmelerinde bu kare alanı ve kenarlarında yer alan ölçeklenmiş dilimleri kullanacaksınız. Bu kare alanın kenarlarında yer alan her iki çizgi arası 1 mm. mesafeyi işaret etmektedir.
Genelde kullandığınız kağıdın (Bundan sonra ölçümleyeceğiniz tüm değerler bu kağıda göre olacaktır. Farklı kağıtlarda farklı değerler elde edebilirsiniz) üstüne büyütecin alt sehpasındaki karenin iç kenarlarını bir kurşun kalemle çizerek bir kare elde edin. Daha sonra büyüteci bir kenara alarak bu kurşunkalemle çizmiş olduğunuz karenin içine hat kalınlığından hoşlandığınız, size uygun olduğunu düşündüğünüz dolmakalemle belirli aralıklarla dikey ve yatay çizgiler çizin. Tekrar büyüteci çizmiş olduğunuz karenin üstüne yerleştirin. Büyüteç sehpasının iç kenarlarında olan ölçekli alandan yararlanarak dolmakalemle çizdiğiniz yatay ve dikey çizgilerin kalınlığını okuyun.
Burada ki yatay ve dikey hatların ortalaması, sizin sevdiğiniz yazım kalınlığını verecektir. Bu büyüteci her türlü dolmakalem buluşmasına götürün ki deneyimleyip beğendiğiniz hat kalınlığı olan dolmakalem uçlarının yazım kalınlıklarını ölçümleyin. Bu ölçmenizin yanına; dolmakalemin adı, uç üstündeki kalınlık ibaresini, mürekkebi ve kağıt tipini not edin.
Yukarıdaki resimde benim denediğim dolmakalemin ucu 1mm. kalınlığında hat vermekte olan Stub bir uçtur. Bu ölçme tekniği size beğendiğiniz uç kalınlıklarının ne kadar olması gerektiğiyle ilgili sayısal bir değer verecektir. Bu ölçümlemede sakın başkasının yazı örneğini kullanmayın. Çünkü herkes dolmakaleme sizinle aynı baskı miktarını uygulamaz. Daha açık yazmak gerekirse böyle bir ölçümlemede ilgili dolmakalemin sizin şartlarınız altında size özel yazım kalınlığını bulmuş olacaksınız. Başka bir kullanıcının yazımında 0.60 mm olan bir dolmakalem ucu sizin kullanımızda 0.70 mm. üstünde bir sonuç verebilir.
Sevdiğiniz yazım kalınlığını tespit ettikten sonra bu değere uygun Uzak Doğulu bir dolmakalem ucunu ütecisinin bile değer vermediği durumda nasıl seçeceksiniz?
Avrupalı dolmakalem üreticileri Latin alfabesine uygun olarak gündelik en iyi hat kalınlığını kurşun kalemi örnek alarak M uç kalınlığı için başlangıç değeri 0.55-60 mm. kabul etmiştir. Avrupalı dolmakalem üreticileri, merkez değerler olarak 0.30mm (XXF), 0.40 mm (XF), 0.50 mm. (F), 0.60 mm. (M), 0.80 mm. (B), 1.00 mm. (BB), 1.20 mm. (3B), gibi bir ortalama cetvel belirlemişlerdir. Bu değerlerin en önemlileri gündelik kullanımımız bakımından F, M, B olanlarıdır. Uzak Doğulu, özellikle Japon üreticiler ise kullandıkları alfabelere ve alfabe yönlerine uygun orta değeri 0.35 mm. (M) olarak belirlemişlerdir. Her iki kalınlık anlayışında da orta (M) değerinin üstü kalın(B), altı ise (F) olarak kabul edilir. İki M yazım kalınlığı için aradaki fark 0.15 mm. dir. Pratikte endüstrideki tezgahların bu uçları işleme kabiliyetinden bu değer 0.10-0.15 mm. olabilir. 0.15 mm. göre hesaplarsak Uzak Doğu dolmakalem ucu kalınlık skalası değerleri, benim elimdeki dolmakalemlerle doğrulayabildiğim kadarıyla aşağıda verdiğim tablodaki gibi çıkıyor.
Yaşanılan kararsızlık, aradaki bu 0.15 mm. lik farktan çıkmaktadır. Fark ufak gibi gözükse de elimiz yazım esnasında bu farkı hisseder. Dolayısıyla kendi yazım kalınlığınıza uyan ucu, yukarıdaki tabloyu kullanarak seçebilirsiniz.
İlk olarak 2009 yılında, yazılarımda kafa karıştırmamak adına bu iki uç ailesi arasındaki farkı basitçe "Uzak Doğulu dolmakalemlerin hat kalınlığı Batılı kardeşlerinden bir kademe daha incedir" olarak ifade etmiştim. Artık bilgi ve deneyimi zenginleşmiş sizlerin de fark edeceği gibi bu kalınlık farkı, tam bir kademe değildir. Yarım kademe gibi. Yani buçukludur. Bu buçuklu fark Japon dolmakalem uçlarının Batılı dolmakalem üreticilerinin cetvellerinde araya girmesine sebep olur. Bu farkın, endüstriden alfabeye kadar uzanan bir dolu sebebi vardır. Zannediyorum bu tam olmayan, buçuklu fark bir çok dolmakalem kullanıcısının, bir türlü istediği hat kalınlığına sahip dolmakalem ucunu seçememesi gibi bir güçlüğe sebep oluyor. Bu iki uç sınıflamasından uç seçebilmemiz için önce kendi hat kalınlığımızı bulmak gerekir.
Peki, bunu nasıl bulacaksınız?
İlk yol olarak versatil kalemler size bir fikir verecektir. Gündelik hayatta versatil kalem olarak tercihiniz 0.5 ise (M), 0.7 ise (B), 0.5 kalın geliyorsa (F) uçlu, Uzak Doğu üretimi dolmakalemleri seçebilirsiniz. Yok, daha da emin olmak istiyorsanız, benim uzun yıllardır kullandığım bir yöntemi size anlatmaya gayret edeyim.
Her şeyden önce sevdiğimiz yazı kalınlığını bulmamız gerekiyor.
Bunu bir büyüteç ve sayısal kumpasla yapabilmeniz de mümkün. Fakat bir elinizle büyüteci uygun mesafede tutmak diğer elinizle kumpası ayarlamak çok zor olduğu için ben başka bir yöntem kullanıyorum. Bu yüzden yazım kalınlığımızı kesin tespit edebilmemiz için bir adet katlanabilir tekstil büyütecine ihtiyacımız var. Bizim piyasamızda kolayca bulabileceğiniz bir malzeme. Aslında bu büyüteç dolmakalem sever yazı meftunlarının vazgeçilmezi olması gerekirken pek bilinmiyor ya da kullanılmıyor. Bu ölçeği olan, kumaşlarda birim alandaki atkı çözgü miktarını saymaya yarayan bir büyüteç. Tercihen plastik değil de metal olanını alın. Bence her türlü dolmakalem ve yazı toplantısına bu büyüteci yanınızda götürün. Yazı kalınlığını ölçmeden yazı kalitesini anlamaya, mürekkep rengini analiz etmeye kadar bir dolu şeye yarayacağı gibi uçları da rahatlıkla incelemenize de yardımcı olacaktır.
Bu tip büyüteçlerin alt tabanlarında, 2x2, 2.5x2.5 cm ebadında ölçekli kare bir alan vardır. Tüm hat kalınlık ölçmelerinde bu kare alanı ve kenarlarında yer alan ölçeklenmiş dilimleri kullanacaksınız. Bu kare alanın kenarlarında yer alan her iki çizgi arası 1 mm. mesafeyi işaret etmektedir.
Genelde kullandığınız kağıdın (Bundan sonra ölçümleyeceğiniz tüm değerler bu kağıda göre olacaktır. Farklı kağıtlarda farklı değerler elde edebilirsiniz) üstüne büyütecin alt sehpasındaki karenin iç kenarlarını bir kurşun kalemle çizerek bir kare elde edin. Daha sonra büyüteci bir kenara alarak bu kurşunkalemle çizmiş olduğunuz karenin içine hat kalınlığından hoşlandığınız, size uygun olduğunu düşündüğünüz dolmakalemle belirli aralıklarla dikey ve yatay çizgiler çizin. Tekrar büyüteci çizmiş olduğunuz karenin üstüne yerleştirin. Büyüteç sehpasının iç kenarlarında olan ölçekli alandan yararlanarak dolmakalemle çizdiğiniz yatay ve dikey çizgilerin kalınlığını okuyun.
Burada ki yatay ve dikey hatların ortalaması, sizin sevdiğiniz yazım kalınlığını verecektir. Bu büyüteci her türlü dolmakalem buluşmasına götürün ki deneyimleyip beğendiğiniz hat kalınlığı olan dolmakalem uçlarının yazım kalınlıklarını ölçümleyin. Bu ölçmenizin yanına; dolmakalemin adı, uç üstündeki kalınlık ibaresini, mürekkebi ve kağıt tipini not edin.
Yukarıdaki resimde benim denediğim dolmakalemin ucu 1mm. kalınlığında hat vermekte olan Stub bir uçtur. Bu ölçme tekniği size beğendiğiniz uç kalınlıklarının ne kadar olması gerektiğiyle ilgili sayısal bir değer verecektir. Bu ölçümlemede sakın başkasının yazı örneğini kullanmayın. Çünkü herkes dolmakaleme sizinle aynı baskı miktarını uygulamaz. Daha açık yazmak gerekirse böyle bir ölçümlemede ilgili dolmakalemin sizin şartlarınız altında size özel yazım kalınlığını bulmuş olacaksınız. Başka bir kullanıcının yazımında 0.60 mm olan bir dolmakalem ucu sizin kullanımızda 0.70 mm. üstünde bir sonuç verebilir.
Sevdiğiniz yazım kalınlığını tespit ettikten sonra bu değere uygun Uzak Doğulu bir dolmakalem ucunu ütecisinin bile değer vermediği durumda nasıl seçeceksiniz?
Avrupalı dolmakalem üreticileri Latin alfabesine uygun olarak gündelik en iyi hat kalınlığını kurşun kalemi örnek alarak M uç kalınlığı için başlangıç değeri 0.55-60 mm. kabul etmiştir. Avrupalı dolmakalem üreticileri, merkez değerler olarak 0.30mm (XXF), 0.40 mm (XF), 0.50 mm. (F), 0.60 mm. (M), 0.80 mm. (B), 1.00 mm. (BB), 1.20 mm. (3B), gibi bir ortalama cetvel belirlemişlerdir. Bu değerlerin en önemlileri gündelik kullanımımız bakımından F, M, B olanlarıdır. Uzak Doğulu, özellikle Japon üreticiler ise kullandıkları alfabelere ve alfabe yönlerine uygun orta değeri 0.35 mm. (M) olarak belirlemişlerdir. Her iki kalınlık anlayışında da orta (M) değerinin üstü kalın(B), altı ise (F) olarak kabul edilir. İki M yazım kalınlığı için aradaki fark 0.15 mm. dir. Pratikte endüstrideki tezgahların bu uçları işleme kabiliyetinden bu değer 0.10-0.15 mm. olabilir. 0.15 mm. göre hesaplarsak Uzak Doğu dolmakalem ucu kalınlık skalası değerleri, benim elimdeki dolmakalemlerle doğrulayabildiğim kadarıyla aşağıda verdiğim tablodaki gibi çıkıyor.
| Uc Kalınlık Ibaresi | Japon mm. | Avrupa mm. |
| Needlepoint 3XF | 0.20 | |
| XXF | 0.18 | 0.30 |
| XF | 0.25 | 0.40 |
| F | 0.35 | 0.50 |
| M | 0.45 | 0.60 |
| B | 0.65 | 0.80 |
| BB | 0.85 | 1.00 |
| 3B | 1.20 | |
| 4B | 1.40 | |
| 5B | 1.60 | |
| 6B | 1.80 | |
| 7B | 2.00 | |
| 8B | 2.20 |
Yaşanılan kararsızlık, aradaki bu 0.15 mm. lik farktan çıkmaktadır. Fark ufak gibi gözükse de elimiz yazım esnasında bu farkı hisseder. Dolayısıyla kendi yazım kalınlığınıza uyan ucu, yukarıdaki tabloyu kullanarak seçebilirsiniz.
