Uzunca bir zamandan bu yana batılı dolma kalem meraklıları mürekkebe en iyi cevap veren kağıt Tomoe River çılgınlığıyla bu kağıttan imal edilmiş defterleri, ajandaları edinme gailesi içinde ordan oraya koşuşturuyorlar. Defter üreticileri bu kağıt ile yapılmış özel seri defterler ürettikleri gibi dolma kalem sevdalısı bazı girişimci arkadaşlar bu kağıttan imal edecekleri defterler için Kickstarter gibi sitelerde üretimlerine maddi destek için katılımcı arıyorlar. Defter, kağıt ve yazım gereçleri üretenler Tomoe River kağıtlarına, ürünlerine özel bir katkıda bulunan mücizevi bir malzeme muamelesi yapıyorlar. Tomoe River kağıt tam bir göz bebeği haline gelmiş durumda yurt dışı kırtasiye meraklıları arasında.
Doğruyu söylemek gerekirse hakkında tahminlerim olsa da bizzat deneyerek görmek istedim. Bu yüzden ABD den gelen bir arkadaşıma bir miktar sipariş ettim. Nihayet geldi ve testlerini tamamlayarak sonuçları da sizlerle paylaşmak istedim.
Tomoegawa firması 1914 yılında yalıtkanlık katsayısı yüksek bobinaj kağıtları üretmek üzere Japonyanın Shimizu kentinin içindeki Tomoe ırmağının kenarına kurulmuş olan bir firma. Adını da kıyısına kurulduğu ırmaktan almış. Alternatif akım motorlarının bobinlerinin sarımlarında kullanılan yanmaya, ıslanmaya dayınımlı yalıtkanlığı yüksek kağıt üretimi için yola çıkmış olan firma daha sonra film tabakalar ve manyetik ortam ürünleri de yapmaya başlamış. Anlaşıldığı gibi daha çok endüstriyel kağıt üretimine yoğunlaşmış olan bu firma aslında hedefine yazıma uygun kağıtları hiç mi hiç koymamış. 1958 den sonra yazım için kullanılan selüloz üzerine çalışmalardan sonra düzenli kağıt üretimine geçmiş. 2010 yılından itibaren de toner ve bazı ofis malzemelerinin üretimiyle bu pazara girmiş. Tomoegawa kağıt Japonyada savaş öncesi yıllardan bu yana bilinen bir kağıt. Batı pazarlarında duyuluşu 2000 li yıllardan sonraya denk geliyor. Fakat yine bu tanınmışlık yazım ve baskı için kağıtlardan ziyade endüstriyel kağıt ürünlerinde. Zira Tomoegawa firması kağıdın üzerine film kaplama ve kağıda extra özellikler kazandırma üstüne uzmanlaşmış. Bu kağıdın batı pazarlarında yazıma uygunluğu üstüne yazılan yazılar firmanın 2010 yılından sonra ofis malzemeleri pazarına girişiyle oluyor. Tomoe River kağıt Japonyada bile "ha" deyince bulunan bir kağıt değil. Çok zor temin ediliyor. Kırtasiyecilerde bulmak neredeyse imkansız gibi. Japonyada bu kağıdı ancak kağıt toptancıları özel istek üzerine bulup getirtiyorlar. Taneyle pek almak mümkün değil.
Japonyada çoğunlukla ciltçiler bu kağıdı kullanıyor. ABD pazarına ithal edilen bu kağıdı ABD içindeki bir kaç internet sitesi de 100 lük paketler halinde satıyorlar. Tam bir bulunmaz hint kumaşı ve muamma durumu söz konusu bu kağıt hakkında. Birlikte bu kağıdın hikmetlerine eğilip muammalarını aydınlatalım.
Özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında petrol türevi sentetik maddelerin elde edilmesi tekniklerinde birbiri ardı sıra devrimci yenilikler ortaya çıkmaya başlar. Silikon da bunlardan biridir. Her türlü maddeyle rahatça bağ kurarak pürüzsüzlük ve geçirimsizlik de kazandırmaktadır. 60 lı yılların sonlarından itibaren Sodyum Karbonatla da bağ kurması sağlanarak kağıt sektörüne de girmiştir. Fakat o yıllarda elde edilmesi ve pahalı olduğu için özel ürünlerde kullanılmaktaydı. 80 li yıllarda fiyatı ucuzlayıp 90 lı yıllarda ağaç kesimi nispeten kontrollü yapılmaya başlanınca kağıt sektörünün vazgeçilmez malzemesi Sodyum oleate ortaya çıktı.
Bu madde nano parçacıklar içeren bir malzeme. Kağıdın pürüzsüz olabilmesi, su geçirmemesi, güve ve böcek tarafından yenmemesi, farelerin zarar vermemesini sağlıyor. Bu madde kağıt üretiminin son aşamasında kağıdın her iki yüzüne de püskürtülerek kağıdın yüzeyleri kaplanıyor. Kağıt iki kat arasında aynı gofret gibi lamine edilmiş oluyor. Dayanım son derece yükselirken ne yazık ki sentetik hale geliyor ve bizler kağıda değil plastik benzeri bir yüzeye yazıyoruz. Son on yılda bu tür kağıtlara çok iyi tanıdığımız defter üreticilerinden Çin kökenli defterler kağıtlarına kadar çok sıkça rastlıyoruz. Bu üretim yöntemi imalat hatalı kağıtlarında kullanılabilmesine olanak tanıyor. Kısaca lamine kağıtlar diye anılıyorlar.
Tomoegawa kağıt da bu lamine kağıtlardan bir tanesi. Son derece ince ve hafif. Pelur kağıdından hallice denilebilir. Zira ağırlığı 52 gsm. Bir tarafından bakınca arka tarafı görülebiliyor. Sertliği çok düşük yumuşacık bir kağıt ve en ufak bir temasda dahi iz kalıyor üstünde. Üstüne yazdığınızda ise kalem baskısından ötürü arka tarafta ve 4 sayfa sonrasına kadar yazdıklarınıza uygun kabarma ve iz kalıyor. Bu yüzden Tomoe River kağıdın arka tarafına yazmak mümkün olmadığı gibi yazdığınız sayfadan sonraki bir kaç sayfa da kullanılamaz hale geliyor. Gerçek kağıtlar hydrofobik yani su korkağıdırlar. Fakat Tomoe River lamine kağıt olduğu için suya karşı mukavemeti tam ve mükemmel.
Mürekkep testlerindeki kırçıllanma, gölgelenme, arkaya geçme alt başlıkları aslında bana göre fantezi. Bu alt başlıkların tamamını kağıdın sıvılarla ilişkisindeki kalite belirliyor. Mürekkep testlerindeki bir sürü parametreye bir miktar renklendirilmiş suyla bakmak mümkün. Yukarıdaki düzenekte bunun ispatı gibidir. Bu düzenekte huninin içine test ettiğim Tomoe River kağıdı yerleştirdim. İçine de Aniki Hadar selüloz etkileşimli dolma kalem mürekkebi doldurdum. Saatler geçmesine rağmen Tomoegawa kağıt altındaki kavanoza tek bir damla dahi geçirmedi. Bir nevi naylon gibi davrandı. Çünkü bu ve benzeri kağıtların altı üstü kaplanmış durumda. Bu düzeneğin yerine çamaşır ipine astığınız test edilecek kağıda fıs fıs spreylerle su sıkarsanız su damlacıklarının kağıt yüzeyinde kayarak süzüldüğünü göreceksiniz. Bu deney bile yazdıklarınızın da bir müddet sonra nem, su gibi hava şartlarıyla uçup gidebileceğini gösterir. Bu tür kağıtlardaki su mukavemeti ayrıca mürekkep kuruma sürelerini de ciddi anlamda uzatır. Tomoe River kağıtta en hızlı kuruyan mürekkebin kuruma süresi 36 sn. nin üzerine çıktı. 55 sn. de kuruyan mürekkeblere de rastladım bu kağıdın üzerinde. Bu değerler oldukça yüksektir. Kuruma sürelerinin uzamasıysa dolma kalem kullanan solakların, hızlı yazanların bu ve bu tarz kağıtlarla çok ciddi sorunlarının olacağı gerçeğine de götürür bizi. Bizim piyasamızda da bu tür kağıtlarla üretilmiş olan defterler var. Aslında bu tür bir kağıda sahip defterler hakkında ben daha önce yazmıştım. Okumak isteyenler Keskin Color ProNot Reporter defter incelemesini okuyabilirler. Keskin ProNot Reporter defterin de kağıdı çok ince olmasına rağmen sıvı mukavemeti çok iyiydi.
Peki batı toplumlarında Tomoegawa ve benzeri kağıtlar neden bu kadar popüler hale geldi ?
Bizdekinin aksine hıristiyan kültürünün hakim olduğu toplumlarda İncil, inançlı bireylerin sürekli yanında, cebinde, çantasındadır. Metro, kafe, otobüs veya neresi olursa olsun inançlı insanlar hikaye okur gibi severek İncil'i okurlar. Bu yüzden asırlardır daha ince, ufak ve taşınabilir İnciller basabilmek için İncil kağıdı ya da Kutsal kitab kağıdı denilen çok ince krem renginde bir kağıt türü geliştirilmiştir. Fakat İncil okuyan inançlı bireyler kutsal kitablarının kenarlarına not almayı da sevmektedirler. Fakat klasik kutsal kitab kağıtları bu not alma işlemi sırasında kolayca zarar görmektedir. Tomoe River kağıt da bir tür İncil veya kutsal kitap kağıdıdır. Gösterdiği dayanım özellikleri ve renginden dolayı kutsal kitaplarda kullanılmaya müsait olduğu gibi kenarına not almaya da izin vermesiyle batı toplumlarında hızlıca ilgi görmeye başlamıştır.
ABD de 100 lük paketi 15-18 USD civarındadır. Fiyatını ülkemizde belirlemeye kalkarsak bir o kadar da gönderi ücreti olacağı için rakkam 30 USD gibidir. Bu da Türk Lirası olarak 60 TL. ye denk gelmektedir. Yani bir A4 tabakası 0,6 TL. dir.
Tomoegawa kağıdın yazım testi anladığınız üzere yukarıdaki fotoğraftaki gibidir. Biraz açmak gerekirse; Sharpie haricinde hiç bir kalem ve mürekkeple kırçıllanma, arkaya geçirme yapmadı. Gölgelenme ve arkada kabarma bir haylice var. Bu normal. Zira kağıt hem ince hem de 52 gsm. Bir de tabaka değil bobin kağıdı. Bu sebepten hamuru düzgün dağılımlı değil.
Sıvı tutulumu son derece mükemmel. Kuruma süreleri ciddi anlamda uzuyor. Bu uzamanın getirdiği bir yan etki de mürekkebin ıslak bir bezle kağıttan silinebiliyor olması. Sharpie kalemde arkaya ne var ne yok geçiriyor. Bunun sebebi de Sharpie ve benzeri kalemlerin içindeki mürekkebin alkol-solvent temelli oluşundan. Bu tip kağıtların laminesini geçebilen yegane şey solvent ve alkol. Zira bu maddeler kağıt yüzeyindeki kaplamanın yapısını bozarak kontrolsüz şekilde kağıdın içine girmesine sebep oluyor.
Tomoe River kağıdın incelemesini toparlamak gerekirse; uçuk krem rengi Tomoe River kağıt da su direnci yüksek kağıtlarda olduğu gibi kırçıllanma, arkaya geçirme yapmıyor. Mürekkeb renginin kağıt rengiyle meydana getirdiği kontrast kadar inceliğinden dolayı arkadan görünme yapıyor. Bana göre el yazısı küçük harflerden oluşan, kağıda fazla bastırmayan, EF inceliğinde dolma kalem ucu tercih edenler için gayet güzel bir kağıt.
