Bir dolmakalem, kırtasiye blogu olurda, kağıttan detaylıca bahsetmemek olmazdı. Bir zamandır aklımda olan ve sizlere de anlatmak istediğim önemli bir konuydu, kağıt ve özellikleri. Bu kırtasiye blogunu okuyan, yazan, çizen, defter kullanan, kalemleri seven sizin gibi insanlara yararlı olacağını düşündüğüm bu konu hakkında bir bilgi kaynağı olabilmesi için kağıtla ilgili özellikleri sizler için toparlamaya çalıştım.
Hemen hemen hiç bir üretici nedeni bence bilinen sebepler yüzünden defterlerindeki kağıtların özelliklerini vermiyorlar. Bu sebepten kullanıcılar; nasıl bir kağıda yazdıklarını ya da nasıl bir kağıda yazmaları gerektiğini bilmiyorlar. Aniki Notebooks un yaptığı gibi tüm defter üreticileri kullandıkları/ürettikleri kağıtların teknik özelliklerini hem internet sitelerinde hem de defterlerinin üzerinde açıkça belirtmeliler. Bu veriler bir anlamda ürünün menşeii şehadetnamesi veya sertifikası gibidir. Burdaki değerlere bakarak bir kağıdı değerlendirebilirsiniz. Bu yazıdan sonra da kağıt ve mürekkeb ilişkisi ile ilgili gelen sorularda öncelikle bu yazının iyice okunmasını ve anlaşılmasını soru sahiplerinden rica edeceğim. Bu yazıda mürekkep kelimesi altında ifade edilen dolmakalem mürekkebidir.
Adına kağıt denebilecek ilk malzemenin üretildiği coğrafya Çindir ve kumaş(pamuk, ipek) kullanılmıştır. Türkler ipek liflerinden tokmaklama tekniği ile elde ettikleri safihaya "Kakat" adını vermişlerdir. Daha sonraları kakat sözcüğü kağat şeklini almış ve bu biçimiyle birçok Doğu diline yerleşmiştir. Bugün birçok dilde bu sözcüğün benzer kelimeleri kullanmakta olup, Hintçe kagez, Japonca kami, Çince kokdz, kucih, kokci, İran, Afganistan ve Urdu dillerinde kağat, kakaz gibi isimler yer almıştır. Türkiyede ise kağıt ismiyle kullanılmaktadır.
Yabancı dillerde ise papirüs kağıdın atası olarak birçok dilde kağıda adını vermiştir. Kağıdın birçok dildeki adı Latince "papyrus" sözcüğünden gelmektedir. Örneğin Fransızca papier, İngilizce paper, Almanca papier, İspanyolca ve Portekizce, papel, Fince paperi, Yugoslavca, Macarca ve Çekçe papir gibi.
Kağıdın özellikleri, fiziksel(mekanik), kimyasal ve optik gruplar altında sıralanabilir. Bu gruplar altında yer alan özelliklerin değer değişimleriyle de kağıdın kalitesinde büyük değişiklikler meydana gelir. Ve fiyatı da bunlara bağlı olarak artar ya da azalır. Buradaki özelliklerin değerlerin az bir miktarını bizler, ev şartlarında kabaca anlayarak fikir sahibi olabiliriz. Fakat bazıları da gelişmiş laboratuar cihazları gerektirir.
Hemen hemen hiç bir üretici nedeni bence bilinen sebepler yüzünden defterlerindeki kağıtların özelliklerini vermiyorlar. Bu sebepten kullanıcılar; nasıl bir kağıda yazdıklarını ya da nasıl bir kağıda yazmaları gerektiğini bilmiyorlar. Aniki Notebooks un yaptığı gibi tüm defter üreticileri kullandıkları/ürettikleri kağıtların teknik özelliklerini hem internet sitelerinde hem de defterlerinin üzerinde açıkça belirtmeliler. Bu veriler bir anlamda ürünün menşeii şehadetnamesi veya sertifikası gibidir. Burdaki değerlere bakarak bir kağıdı değerlendirebilirsiniz. Bu yazıdan sonra da kağıt ve mürekkeb ilişkisi ile ilgili gelen sorularda öncelikle bu yazının iyice okunmasını ve anlaşılmasını soru sahiplerinden rica edeceğim. Bu yazıda mürekkep kelimesi altında ifade edilen dolmakalem mürekkebidir.
Adına kağıt denebilecek ilk malzemenin üretildiği coğrafya Çindir ve kumaş(pamuk, ipek) kullanılmıştır. Türkler ipek liflerinden tokmaklama tekniği ile elde ettikleri safihaya "Kakat" adını vermişlerdir. Daha sonraları kakat sözcüğü kağat şeklini almış ve bu biçimiyle birçok Doğu diline yerleşmiştir. Bugün birçok dilde bu sözcüğün benzer kelimeleri kullanmakta olup, Hintçe kagez, Japonca kami, Çince kokdz, kucih, kokci, İran, Afganistan ve Urdu dillerinde kağat, kakaz gibi isimler yer almıştır. Türkiyede ise kağıt ismiyle kullanılmaktadır.
Yabancı dillerde ise papirüs kağıdın atası olarak birçok dilde kağıda adını vermiştir. Kağıdın birçok dildeki adı Latince "papyrus" sözcüğünden gelmektedir. Örneğin Fransızca papier, İngilizce paper, Almanca papier, İspanyolca ve Portekizce, papel, Fince paperi, Yugoslavca, Macarca ve Çekçe papir gibi.
Kağıdın özellikleri, fiziksel(mekanik), kimyasal ve optik gruplar altında sıralanabilir. Bu gruplar altında yer alan özelliklerin değer değişimleriyle de kağıdın kalitesinde büyük değişiklikler meydana gelir. Ve fiyatı da bunlara bağlı olarak artar ya da azalır. Buradaki özelliklerin değerlerin az bir miktarını bizler, ev şartlarında kabaca anlayarak fikir sahibi olabiliriz. Fakat bazıları da gelişmiş laboratuar cihazları gerektirir.
+ AĞIRLIK VEYA GRAMAJ
Gramaj, kağıdın 1 m2'sinin gram cinsinden ağırlığıdır. Genellikle xx gsm. şeklinde yazılır. İngilizce olarak "gram per square meter" dan türetilmiştir. Kağıdın bazı fiziksel özellikleri gramaja bağlı olarak değişim gösterir. Bu nedenle baskı, kullanım ve yazım kalitesini etkilemesini engellemek amacıyla imalat sırasında üretildiği makinenin eni ve makine boyu yönlerinde kontrol edilmesi gerekmektedir. Gramaj laboratuarlarda hassas elektronik terazilerle ölçülmektedir.
Kağıt için üretimden çıkış nemi kadar saklama koşullarındaki nem değeri de çok önemlidir. Kağıt hidrofil yani su seven bir yapıda olduğundan rutubeti kendisininkinden yüksek bir ortama girdiğinde rutubet almaya, tersi durumda ise rutubet vermeye eğilimlidir. Bu nedenle çevre rutubeti kağıt rutubetiyle dengede olmalıdır. Eğer bu denge yoksa kağıtla çevre arasında rutubet dengeleninceye kadar nem alışverişi olmakta, bu da kağıtta düz duruşu etkilemekte, kağıdın basılabilirliğini ve işlenebilirliğini etkileyen ondülasyon ve kıvrılma sorunlarına yol açabilmektedir. Saklama koşullarında en ideal bağıl nem oranı % 55 dir.
Su emilim değerinin üreticiler tarafından bir değer aralığında tutulması istenir. Su emilim değerinin düşük ya da yüksek olması mürekkebin dolmakalem ucu vasıtasıyla kağıda teması sırasında yazım kalitesini ve mürekkebin kuruduktan sonraki görünümünü önemli ölçüde etkilemektedir. Dolmakalem kullananların yazarken karşılaştıkları kırçıllanma probleminin temel aktörlerindendir. Dolmakalem mürekkebinin neredeyse %98 i sudur. Bu su, kağıt yüzeyi tarafından dengeli olarak kağıt bünyesine alınmazsa yazımdan hemen sonra ortaya çıkan kırçıllanma sorunlarına yol açabilmektedir. Aynı şekilde bu değer yazım/görünüm kalitesini ve kağıdın dolmakalem mürekkebi ile yazımından sonra ebatsal bozulmasını da ciddi anlamda etkiler. Zira dolmakalemle yazım yapılırken kağıda ciddi miktarda su yedirilmekte/içirilmektedir. Bazı dolmakalem uçlarıyla bazı mürekkep birlikteliklerinin bu soruna neden olduğu açıkça görülmüştür. Özellikle ıslak dolmakalem kullanan ve sevenler bu değere veya bu değerin sebep olduğu bozulmaya dikkat etmelidirler.
Kağıdın cinsine ve kullanım alanına göre üretici tarafından tutturulması istenen verimli yüzey düzgünlüğü değerleri vardır. Fotokopi kağıtları ele alındığında, fotokopi çekimleri sırasında feed roller/kağıt besleme tekerlerinde kağıt itme ve kağıt alma problemlerine sebebiyet verdiği için çok yüksek yüzey düzgünlüğü değeri istenmemektedir. Fotokopi makinelerinde kağıt alma problemlerinin oluşmaması için tutulumu, kavramayı arttıran bir pürüz değeri arzu edilir. Dolmakalem ile yazmaya uygun kaplamasız ama perdahlı kağıtlarda bu değerin mükemmel değerde olması yerine mükemmelin %15-20 kadar altında olması istenir ki mürekkeb rahatça kağıda tutunarak kuruyabilsin. Bu değerin iyiliği hem dolmakalem ucunun dişleri arasına kağıt lifleri dolmasını azaltır, hem de yazımı daha akıcı hale getirirken uçtan gelip parmağımıza yansıyan gürültüleri en aza indirir. Dolmakalemle yazmayı sevenlerin pek hoşlanmadığı "tırtıklı uç" denilen efekti azaltır. F, XF, XXF gibi çok ince uçlu Japon dolma kalemlerini kullananlarda görülen "kağıda dalma" gibi olumsuzlukları da en aza indirir.
Perdahlı kağıtlar ile ilgili ileri okuma için buraya tıklayabirsiniz. Kaplamalı kağıtlar ile detaylı bir yazıyı da ileri bir tarihe bırakıyorum.
Bu değer öncelikle Gurley Densometer ile veya Sheffield porosimeter ile ölçülmelidir. Birim zamanda, birim basınç farkı altında birim alandan geçen ortalama hava akış miktarıdır. Hava geçirgenliği ml/dk. olarak ifade edilir. Porozite değeri sayısal olarak artıkça kağıdın hava geçirgenliğinin yüksek olduğu anlaşılır. Porozite değeri de kağıdın cinsine ve kullanım alanına göre optimum düzeyde olmalıdır. Baskı kağıtlarında porozite değerinin yüksek olması mürekkebin kağıda nüfuz etmesi sırasında problem yarattığından baskı kalitesini ve kağıdın bir çok parametresini olumsuz yönde etkiler.
Kağıdı meydana getiren elyafların safiha içerisinde dizilişleri kağıdın su yolunu oluşturur. Üretim prosesi esnasında kağıt makinesinde kağıdın akış yönü Su Yolu, makine enindeki yönü Su Yolu Tersi olarak adlandırılır. Kağıdın düz durma, mukavemet, yırtılma gibi bazı fiziksel özelliklerindeki değişimler, elyafların diziliş yönü olan su yolu yönünde daha fazla gözlendiğinden pilyaj, kıvrılma vb. konularda Su Yolu kavramı dikkate alınması gereken bir özelliktir.
Ülkemizde genel bir kural olarak kağıt ebadının ikinci sayısı su yolunu göstermektedir. Örneğin 64*90 ebadında olan bir kağıdın su yolu, uzunluğu 90 cm olan kenara paraleldir. 100*70 ebadında olan bir kağıdın su yolu da uzunluğu 70 cm olan kenara paraleldir.
Gramaj, kağıdın 1 m2'sinin gram cinsinden ağırlığıdır. Genellikle xx gsm. şeklinde yazılır. İngilizce olarak "gram per square meter" dan türetilmiştir. Kağıdın bazı fiziksel özellikleri gramaja bağlı olarak değişim gösterir. Bu nedenle baskı, kullanım ve yazım kalitesini etkilemesini engellemek amacıyla imalat sırasında üretildiği makinenin eni ve makine boyu yönlerinde kontrol edilmesi gerekmektedir. Gramaj laboratuarlarda hassas elektronik terazilerle ölçülmektedir.
+ KALINLIK
Bir tek kağıt parçasının alt ve üst yüzeyi arasındaki mesafenin mikron cinsinden ölçüm sonucudur. Kağıdın kalınlığının hem aynı tabakada, hem de ard arda gelen tabakalarda homojen olması gerekir. Çünkü kalınlık değerleri arasında oluşabilecek farklar baskı sırasında kırışmalara ve mürekkep alımının farklı olması ve dolayısıyla ton farklılıklarının oluşmasına sebep olur. Kalınlık değeri blanket ayarı ve verilecek mürekkebin basıncının ayarlanması açısından da önemlidir.+ NEM YA DA RUTUBET
Başlıktan da anlaşıldığı gibi kağıdın bünyesinde bulundurduğu su miktarıdır. Kağıt neminin yüksekliği veya düşüklüğü kağıtta olumsuz sonuçlara neden olur. Kağıt nemi düştükçe kağıt kırılgan bir hal alır. Kağıt neminin fazla olması ise kağıtta mürekkebin fiziksel ve kimyasal kurumasını geciktireceği için yazım kalitesini etkilediği gibi kağıtta çarpılma, dalgalanma ve fiziksel şeklinin deforme olmasına sebep olarak kalitesini bozar.Kağıt için üretimden çıkış nemi kadar saklama koşullarındaki nem değeri de çok önemlidir. Kağıt hidrofil yani su seven bir yapıda olduğundan rutubeti kendisininkinden yüksek bir ortama girdiğinde rutubet almaya, tersi durumda ise rutubet vermeye eğilimlidir. Bu nedenle çevre rutubeti kağıt rutubetiyle dengede olmalıdır. Eğer bu denge yoksa kağıtla çevre arasında rutubet dengeleninceye kadar nem alışverişi olmakta, bu da kağıtta düz duruşu etkilemekte, kağıdın basılabilirliğini ve işlenebilirliğini etkileyen ondülasyon ve kıvrılma sorunlarına yol açabilmektedir. Saklama koşullarında en ideal bağıl nem oranı % 55 dir.
+ SU EMİLİMİ
Bu değer adını bir metre kare kağıdın 1 cm derinliğindeki bir kap içersinde kağıt tarafından emilen su miktarını belirleyen ve bu işlemin İngilizce adının kısaltmasından oluşan kısaca COBB adı verilen test işleminden almıştır. 1 m2 lik kağıt yüzeyinin suya karşı gösterdiği direncin veya ne kadar su emdiğinin bir ölçüsüdür. Belli bir süre içinde 1 m2 kağıt yüzeyi tarafından emilen su miktarının gr/m2 cinsinden değeridir. Bazı üreticiler tarafından bu değer süre olarak verilir. Bu değer de birim alanda birim su miktarının kağıt tarafından emilme süresidir.Su emilim değerinin üreticiler tarafından bir değer aralığında tutulması istenir. Su emilim değerinin düşük ya da yüksek olması mürekkebin dolmakalem ucu vasıtasıyla kağıda teması sırasında yazım kalitesini ve mürekkebin kuruduktan sonraki görünümünü önemli ölçüde etkilemektedir. Dolmakalem kullananların yazarken karşılaştıkları kırçıllanma probleminin temel aktörlerindendir. Dolmakalem mürekkebinin neredeyse %98 i sudur. Bu su, kağıt yüzeyi tarafından dengeli olarak kağıt bünyesine alınmazsa yazımdan hemen sonra ortaya çıkan kırçıllanma sorunlarına yol açabilmektedir. Aynı şekilde bu değer yazım/görünüm kalitesini ve kağıdın dolmakalem mürekkebi ile yazımından sonra ebatsal bozulmasını da ciddi anlamda etkiler. Zira dolmakalemle yazım yapılırken kağıda ciddi miktarda su yedirilmekte/içirilmektedir. Bazı dolmakalem uçlarıyla bazı mürekkep birlikteliklerinin bu soruna neden olduğu açıkça görülmüştür. Özellikle ıslak dolmakalem kullanan ve sevenler bu değere veya bu değerin sebep olduğu bozulmaya dikkat etmelidirler.
+ YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜ
Yüzey düzgünlüğü kağıt sektörü ve kağıt sevenler arasında perdah olarak bilinir. Perdah iyileştikçe istenilen alanda yeterli örtücülük için gerekli mürekkeb ihtiyacı azalmakta ve yazım-görünüm kalitesi, parlaklığı artmaktadır. Dolmakalem sevenler tarafından mürekkebin vermesi istenen menevişlenme, gölgelenme, dalgalanma ve renk değiştirme, renk geçişi gibi efektler bu değerle direkt ilintilidir. Yüzey düzgünlüğü, bizlerin pek kendi imkanlarımızla gerçekleştiremeyeceğimiz iki farklı metotla ölçülmektedir. Bunlar Bekk ve Bendtsen metodudur. Aslında her ikisi de kağıttan hava geçiş miktarıyla ilgili olup Porozite testini andırmaktadır. Bendtsen Metodu ile ölçüm yönteminde kağıt tabakası ile düz bir yüzey arasında geçen hava hızı ölçülür. Birim olarak ml/dak kullanılır ve sayısal değer küçüldükçe yüzeyin daha düzgün olduğu anlaşılır. Bekk Metodu ile ölçüm yönteminde kağıt tabakası ile düz yüzey arasından geçen havanın geçiş süresi ölçülür. Birim olarak saniye sn. kullanılır ve sayısal değer büyüdükçe yüzeyin daha düzgün olduğu anlaşılır.Kağıdın cinsine ve kullanım alanına göre üretici tarafından tutturulması istenen verimli yüzey düzgünlüğü değerleri vardır. Fotokopi kağıtları ele alındığında, fotokopi çekimleri sırasında feed roller/kağıt besleme tekerlerinde kağıt itme ve kağıt alma problemlerine sebebiyet verdiği için çok yüksek yüzey düzgünlüğü değeri istenmemektedir. Fotokopi makinelerinde kağıt alma problemlerinin oluşmaması için tutulumu, kavramayı arttıran bir pürüz değeri arzu edilir. Dolmakalem ile yazmaya uygun kaplamasız ama perdahlı kağıtlarda bu değerin mükemmel değerde olması yerine mükemmelin %15-20 kadar altında olması istenir ki mürekkeb rahatça kağıda tutunarak kuruyabilsin. Bu değerin iyiliği hem dolmakalem ucunun dişleri arasına kağıt lifleri dolmasını azaltır, hem de yazımı daha akıcı hale getirirken uçtan gelip parmağımıza yansıyan gürültüleri en aza indirir. Dolmakalemle yazmayı sevenlerin pek hoşlanmadığı "tırtıklı uç" denilen efekti azaltır. F, XF, XXF gibi çok ince uçlu Japon dolma kalemlerini kullananlarda görülen "kağıda dalma" gibi olumsuzlukları da en aza indirir.
Perdahlı kağıtlar ile ilgili ileri okuma için buraya tıklayabirsiniz. Kaplamalı kağıtlar ile detaylı bir yazıyı da ileri bir tarihe bırakıyorum.
+ POROZİTE
Kağıdın yüzeyinden kağıdın içine mürekkebin, sıvıların ve havanın, gazların nüfuz etme kabiliyet ve miktarını ölçmek için yapılan bir testtir. Kağıt yüzeyinden içine doğru üretim aşamasında oluşmuş deliklerin geçişe izin vermesi, çokluğu ve genişliğiyle ilgilidir. Kağıt düzeltme işlemi sırasında yapılan ebatlandırma, perdahlama, süper perdahlama ve kaplama işlemleri kağıt liflerini birbirine yakınlaştırıp sıkılılaştırırken aradaki hava delikçiklerinin kaybolmasına neden olmaktadır. Bu da, kağıdın porozite değerinin iyileşmesine katkıda bulunmaktadır. Bu katkıyla birlikte kağıdın mürekkeb emmesi, arkaya mürekkep vermesi gibi dolmakalemi yakından ilgilendiren değerlerde iyileşmektedir. İstenilen bu değerin düşük olmasıdır. Düşüklüğü iyi yönde gibi gözüken bu değerin en önemli dezavantajı, kağıdın nem veya su almasından sonra su veya nemin buharlaşarak kolayca dışarı atılamamasıdır. Bu negatif hal genelde üzerine kaplama yapılan kağıtlarda görülür ve meydana gelmesi halinde kağıdın lif yapısını da bozmaktadır.Bu değer öncelikle Gurley Densometer ile veya Sheffield porosimeter ile ölçülmelidir. Birim zamanda, birim basınç farkı altında birim alandan geçen ortalama hava akış miktarıdır. Hava geçirgenliği ml/dk. olarak ifade edilir. Porozite değeri sayısal olarak artıkça kağıdın hava geçirgenliğinin yüksek olduğu anlaşılır. Porozite değeri de kağıdın cinsine ve kullanım alanına göre optimum düzeyde olmalıdır. Baskı kağıtlarında porozite değerinin yüksek olması mürekkebin kağıda nüfuz etmesi sırasında problem yarattığından baskı kalitesini ve kağıdın bir çok parametresini olumsuz yönde etkiler.
KAĞIDIN OPTİK ÖZELLİKLERİ
+ BEYAZLIK
Kağıt dünyasında bu değere daha çok beyaz saflığı denmektedir. Genellikle gerçek beyaza yaklaşma oranı olarak yüzde cinsinden verilir. Beyazlık, bir maddeden yansıyan ışığın, ışığı tam yansıtan bir maddedeki yansımaya oranı olarak tanımlanmaktadır. Kağıtta beyaz saflığı değeri özellikle dolmakalem ile yazanların gerçek renkleri ya da mürekkeplerin renk kökünü görmeleri için son derece önemlidir. Beyaz saflığı düşük kağıtlarda mürekkeplerin gerçek renkleri hatalı görülebilmektedir. Renk saflığı yüksek bir kağıdı basit bir fotokopi kağıdının yanına koyduğunuzda fotokopi kağıdı griye çalan bir tonda algılanacaktır.
Beyazlık değerinin sayısal olarak artması, kağıdın beyazlığının yüksek olduğunun göstergesidir. Kağıdın her iki yüzeyinin beyazlık değerinin aynı olması istenmektedir. Gözle görülür beyazlığın arttırılması amacıyla üretimde beyazlatıcılar kullanılır. Örneğin ünlü bir Fransız kağıt üreticisinin övündüğü kağıt beyazlığı bir tür çamaşır sodasından sebeptir.+ CIE
Bu özellik aslında Fransızca "Commission Internationale de l´Eclairage" Uluslararası Aydınlatma Konseyinin İngilizceye çevrilmiş "International Commission on Illumination" adının kısaltmasıdır. Uluslararası Aydınlatma Komisyonu olarak tercüme edilebilir. Aslı olan Fransızcadan ötürü CIE olarak verilmektedir. Bu komisyonun ışık ve renk üzerine çeşitli standartları vardır ve kağıt içinde kullanılır. Kağıtta buna kısaca CIE denir. Bu komisyonun belirlediği standarta göre; D65 normunda gün-ışığı veren kaynak altında elde edilen değerler, flüoresan beyazlatıcı maddeler içeren veya içermeyen kağıdın gözle görülür beyazlığına karşılık gelir. Sayısal olarak değerin artması, kağıttaki gözle görülür beyazlığın artması olarak ifade edilir.+ OPASİTE
Kağıdın ışık geçirgenliği, yani saydamlığıdır. Arkasındaki ışık kaynağından çıkan ışığa kağıt tabakasının gösterdiği geçirgenlik direnci de denilebilir. Bir kağıdın, altındaki aynı cins kağıtların üstünde yazılı ya da basılı olanları gösterme derecesinin tespiti için kullanılır. Yüzde cinsinden ifade edilir. Davetiye kağıtları ve zarf üretiminde kullanılan kağıtlar için önemli bir özelliktir. Özellikle düşük gramajlı kağıtlarda daha ön plana çıkar. Kağıdın ince olması, yüzeyde basılı veya yazılı olanların arka yüzde görünme riskini arttırdığı için opasitenin yüksek olması gerekmektedir.+ pH DEĞERİ
pH değeri, su içerisindeki asit veya baz konsantrasyonunun bir ölçüsüdür. pH metre veya turnusol kağıdı ile ölçülebilir. Sayısal olarak 1 – 14 arasında değerlenir. pH değerinin 7 den küçük olması suyun asit konsantrasyonun yüksek olduğunu, 7 den büyük olması baz konsantrasyonun yüksek olduğunu, 7 olması suyun nötr olduğunu gösterir. Bu değerler kağıt için de geçerlidir. Kağıdın yüzey pH değeri hem baskıda hem de dolmakalemle yazmayı sevenler için çok önemlidir ve bir çok olumsuzluğu içinde barındırır. Bu konuda biraz daha detaylı okuma için buraya tıklayabilirsiniz.+ SU YOLU
Kağıt üretimi sırasında kağıt makineleri uzun bir bant boyunca kağıt hamurunu hareketli elekler üzerine sererek hamurun suyunu ayrıştırıp lifler ve katkı maddelerinin kağıt haline gelmesini sağlarlar. Bu lifler elek üzerinde aktıkça titreşiminde etkisiyle akış yönünde hizalanırlar. Kağıt üretimi sırasında su yönü kağıt makinesinin üretim yönündedir. Kağıtlar geniş bobinler halinde üretilirler ve bu bobinler üretimden çıktıktan sonra ticari olarak kullanılacakları genişliğe dilimlenirler. Bobinler de tabaka baskı için ebatlama makinelerinde tabaka haline getirilir ve paketlenir. Kullanıma hazır, ticari ebattaki kağıt paketlerinin üzerinde kağıdın su yönü belirtilir. Bu yön, kağıdın uzun kenarına paralel ise uzun su yönü olarak, kısa kenarına paralel ise kısa su yönü olarak tanımlanır.Kağıdı meydana getiren elyafların safiha içerisinde dizilişleri kağıdın su yolunu oluşturur. Üretim prosesi esnasında kağıt makinesinde kağıdın akış yönü Su Yolu, makine enindeki yönü Su Yolu Tersi olarak adlandırılır. Kağıdın düz durma, mukavemet, yırtılma gibi bazı fiziksel özelliklerindeki değişimler, elyafların diziliş yönü olan su yolu yönünde daha fazla gözlendiğinden pilyaj, kıvrılma vb. konularda Su Yolu kavramı dikkate alınması gereken bir özelliktir.
Ülkemizde genel bir kural olarak kağıt ebadının ikinci sayısı su yolunu göstermektedir. Örneğin 64*90 ebadında olan bir kağıdın su yolu, uzunluğu 90 cm olan kenara paraleldir. 100*70 ebadında olan bir kağıdın su yolu da uzunluğu 70 cm olan kenara paraleldir.
Su yönü neden önemlidir
Kağıdın su yönü hem baskı sırasında hem de baskı sonrasındaki işlemler için önemlidir. Özellikle baskı sonrasında pilyaj(katlama), perforaj ve kesim işlemlerinde su yönüne göre kağıt farklı tepki verir. Sonuç olarak basılan işin bitmiş boyutunun sırt kısmına kağıdın su yönünün paralel olması, baskı sonrası işlemleri kolaylaştırır. Dosya, defter, broşür, kataloğ gibi basılı ürünlerin sırtlarının daha düzgün olması için, kağıdın su yönünün sırta paralel olaması gerekir.Basitçe su yönü nasıl anlaşılır
Kağıdın su yönü en basıt şekilde, kağıdın her iki eksende de katlanması veya yırtması ile anlaşılabilir. Katlanan kağıdın sırt kısmı düzgün görünüyorsa su yolu sırta paraleldir. Hafif tırtıklı görünüyorsa su yolu sırta diktir. Yırtılan kağıt düzgün yırtılıyorsa su yönü yırtılma eksenine paralel, düzensiz yırtılıyorsa su yönü yırtılma eksenine diktir.Sonlandırma ve Su Yolu...
Düşük gramajlı küçük ebatlı baskılarda kısa su yönlü kağıtlar tercih edilmelidir (kullanılan kağıt boyutuna göre). Yüksek gramajlı kağıtlarda su yönünün makinenin silindir eksenine paralel olması daha iyi sonuç verir. Kitap, broşür, defter üretiminde su yönü bitmiş boy ne olursa olsun işin sırtına paralel olmalıdır. Ters olduğunda sert kağıtlarda sayfaların çevrilmesi zorlaşabilir ve dalgalanmalara neden olabilir. Çeşitli reklam materyallerinin ve dökümanların üretiminde de kağıdın su yönüne dikkat edilmelidir. Bu tür ürünlerin destek kenarlarına su yönü paralel olmalıdır. Dik olursa bel vermelerle karşılaşılabilir. geriye dön....
