menu

kokox

stickymenu

DOLMAKALEM UÇ SEÇİMİ / CHOOSING THE RIGHT NIB


HBir çok dolmakalem kullanıcısı satın aldıkları ve kullandıkları dolmakalemlerin uç kalınlıklarından bütünüyle memnun değildir. Ve sürekli istedikleri hat kalınlığını verecek dolmakalem uç kalınlığını bulma yolunda bir arayış içindedirler. İstedikleri hat kalınlığını veren dolmakalem ucunu bulduklarında ise bu ucun üstünde yazan uç kalınlığı kısaltmasına sahip tüm uçları bundan böyle kendileri için istenilen hat kalınlığı olarak kabul ederek hep bu kalınlıkta uçları alırlar. Kendileri için geçerli olan bu deneyim sonucu, farklı dolmakalemlerde kendileri için geçerli doğruyu ne yazık ki vermez. Dolmakalem camiasında ekseriyetle, bu memnuniyetsizliğin sebebi firmalardan firmalara değişen uç topu yazma yüzey alanıyla izaha gayret edilse de, bahsettiğim hoşnutsuzluk aynı markanın aynı tip uçlarında da ortaya çıkmaktadır. Bu noktada devam eden sorun mürekkepler arası karakter farklılaşması ile açıklanır. Ne yazık ki bu açıklamada bilimsel gerçeklik yoktur. Hat kalınlığı arayışının altında dolmakalemin uç yapısına ve kullanıcıya bağlı bir dizi mekanik gerçek yatar.

Uç kalınlıkları seçimindeki hatalar veya tutarsızlıklar bizim dolmakalemleri tutuşumuzdan, kurşunkalem veya tükenmezkalem tutuşumuzdan getirdiğimiz bu yazım araçlarıyla rastgele açılarda yazabilme alışkanlığından ve bizlere ilkokulda doğru kalem tutma öğretilmeyişinden gelmektedir. Bu etkenlerden doğru kalem tutma alışkanlığı, motor merkez ile ilgili olduğundan ileri yaşlarda düzeltilmesi hemen hemen imkansız gibidir. Üstelik doğru kalem tutuşu ana lisanın alfabesindeki hatların yönleri ve alfabe yönüyle alakalı olduğu için kalem tutuşunuzu sonradan değiştirmeye kalktığınızda alfabe harflerinizi yazmakta da bir takım sıkıntılar/tutukluklar ortaya çıkar.

Dolmakalem tutuşu, üç boyutlu değerlendirilmesi ve öyle algılanarak alışkanlık kazanılması gereken bir beceridir. Dolmakalemlerde doğru ya da yanlış tutuşun ilk belirtileri dolmakalemin parmak uçlarında ne kadar dönük tutulduğudur. Kimimiz saat yönünde kimimizde saat yönün aksinde bir dönüklüklükte tutarız dolmakalemi. Bu dolmakalem uç topunun yazma yüzeyinin kağıdı tam ve eşit öpmemesine/temas etmemesine sebep olduğu için kağıda temas etmeyen kısmın genişliği kadar çektiğimiz hatlar bize ince gelecektir. Zira dolmakalem uç ayarları ne kadar mükemmel yapılmış olursa olsun, uç dönüklüğünde çekilen hatlar uç topu yarı kürelerinin dış duvarları tarafından oluşturulmaktadır. Ayrıca uç topunun kağıda temas eden ve etmeyen yarı küreleri arasında oluşan kot farkı miktarı kadar da dolmakalem ucu bize tırtıklı yazım hissi verecektir. Bu yüzden yazdığımız zemin mümkün olduğu kadar terazide ve pürüzsüz olmalıdır ki yazma yönündeki eksende dolmakalem uç toplarını eşit temas ettirelim. Dolmakalem tutuşunda solakların durumu ise apayrı, makalelere konu olacak bir meseledir. Zira solaklar sağlaklardan çok farklı 12-14 ayrı tip ya da şekilde yazmaktadırlar. Benim yazdıklarımın büyük çoğunluğuysa sağlaklar için geçerlidir. Tam bu noktada biz sağlaklar dünyasının, solakları bizleri taklit etmek zorunda bırakarak eziyet ettiğini düşünmekte olduğumu söylemeliyim.


İkinci olarak önemli olan dolmakalem tutuş dikliğimiz ya da kabaca dolmakalemin kağıda giriş/hücum açısıdır. Bu açının belirlenmesinde ise el büyüklüğümüz, karış uzunluğumuz, parmak büyüklüğümüz, bilek kalınlığımız gibi fiziki parametreler öncelikli belirleyicidirler. Her türlü kalemi rahat bir yazma konforu elde edeceğimiz diklikte tutmayı biz tayin eder ve buna göre alışkanlık kazanırız. Bu açıda da ilkokul yıllarındaki kurşun/tükenmez kalem kullanım alışkanlıklarımızdan getirdiklerimizi dolmakaleme de uygularız. Aslına bakılırsa doğrusu öğretilmemiş ise dolmakalemleri de birbirleriyle tutuş olarak hiç bir benzeşimi olmayan kurşun kalem gibi kullanmak isteriz. Kurşun kalem x,y,z eksenlerinde 360 derece yani bir kürenin her noktasına yazacak şekilde tasarımlanmış bir yazım aracı olmasına karşın dolmakalem belirli eksenlerin ancak belirli açılarında nispi doğru bir yazım sergileyebilir.

Dolmakalemi tutuş dikliği kişisel fiziki özelliklerle belirlenirken bunun arkasına bir de alfabe yazım yönü eklenir. Japonca veya Uzak Asya lisanlarında yukarıdan aşağıya alfabe yönüne paralel olarak harf ya da sembollerin hat boylarıysa yine büyük oranda yukarıdan aşağıya doğrudur. Ters yönlü hat son derece azdır. Oysa Latin alfabesi temelli lisanların harf yazımlarında büyük/küçük harf göz önüne alındığında bolca ters hat mevcuttur. Dolmakalemlerin uç toplarının geometrik yüzeyleri Latin alfabesi kullanan ülkelerde yuvarlak veya ovaldir. Bu uçların kenar kırma açıları daha yuvarlak formlar elde edilecek şekilde verilmektedir.


Oysa Uzak Doğu lisanları için Japonya, Kore, Tayvan gibi ülkelerde üretilen dolmakalemlerin uç topu geometrik yüzeyleri önde dar, arkaya doğru genişleyen formdadır. Yani uçları sivridir. Uzak Doğulu dolmakalem üreticilerinin uçlarını kullanırken dolmakalemleri daha geriye doğru yatırmak gerekir ki yukarıdan aşağıya yapılan hat darbeleri doğru ve rahat olarak çekilsin. Bu tarz dolmakalemleri XF, F, M gibi uç kalınlıklarında Latin alfabesiyle yazarken kullanabilmek için çok daha dik tutmak gerekmektedir. Bu seferde bu dik tutuş uç geometrileri sivri olan Uzak Doğu menşeili dolmakalem uçlarının Latin alfabesi harflerinin ters yönlü hat çekişlerinde kağıda batmasına sebep olarak rahatsızlık duymamıza ve takılmalara neden olacaktır. Keza benzeri durum Hatt-ı Arabi yazanlar için de geçerlidir. Bu durumda ise alfabe harfleri yazım yönü Latin alfabesine göre tam tersi yöndedir. Hatt-ı Arabiyle İbrani alfabesi yazımında kullanılan harf hat darbelerinin yön özellikleri neredeyse birbirlerinin aynıdır.


Uzak Doğulu üreticilerin yukarıda bahsettiğim B(Pilot 78G B uç istisna) kalınlığından daha ince dolmakalem uçlarını dik tuttuğumuzda daha ince, yatırdıkça daha kalın hatlar elde ederiz. Bu yüzden bu uçlarda B ve C gibi uç kalınlıklarındaki uç topu formları yuvarlaklaştığı için Latin alfabesi kullanan dolmakalem kullanıcılarının ihtiyaçlarına daha iyi cevap verirler. Ya da Uzak Doğulu ince uçlarda Latin harfleri için dolmakalemi geriye yatırmak gerekecektir.


Kalem tutuş şeklimize bağlı olarak değişen bir üçüncü açı ise alfabe yazım yönüne(sağa/sola) yatıklıklık/dikliktir ki fotoğraflarını çekmek zor olduğu için burada çok kısaca değineceğim. Bu diklik ya da yatıklık yine uç topu yarı kürelerinin kağıda eşit basmamasından sebeple hat kalınlığımızın değişmesine, genelde incelmesine sebep olur.

Buraya kadar olan tüm açılara çok az sayıda dolmakalem kullanıcısı bilinçli olarak uyar ve dolmakalem uçlarını bu kriterlere göre seçerler. Dikkate alınması gereken büyük çoğunluk dolmakalem kullanıcısı ise bu açıları ve önemlerini alışkanlık edindikleri kalem tutuş yöntemi yüzünden fark etmedikleri için düzgün yazmak/hat kalınlığı elde etmek için uca farkına varmadıkları bir baskı uygularlar. Arka sayfadan görünme sorunsalının bir kısmıda buradadır. Uyguladığımız kuvvet hattın çekildiği yol kadar kağıdı helmeleyerek arkaya kabarmasına sebep olur. Hatta daha da derine inersek yine bu alışkanlık ilk kurşun kalem kullandığımız ilkokul yıllarına ve çocukluğumuzda bile anlaşılabilecek görme problemlerimize dayanmaktadır. Örnek olarak daha iyi görmek için daha koyu yazma arzusuyla kaleme ya fazla bastırır ya da grafit derecesi yumuşak kurşun kalemler kullanırız.

Bu bastırma alışkanlığı yüzünden dolmakalem ucunun sağ ve sol dişleri bir miktar sağa ve sola yayıldıkları için satın aldığımız uç kalınlığının en az yüzde onu kadar daha geniş bir hat kalınlığı verirler. Bastırma kuvvetiyle paralel olarak hat kalınlıkları misliyle büyüyerek bize daha da kalın hat genişlikleri verirler. Altın ve daha yumuşak değerli metalden yapılmış uçlardaysa uç metalinin inceliğiyle ilintili olarak daha da geniş hat kalınlıkları ortaya çıkar. Bu bastırma etkisi bizi esnek uçlar gerçeğine götürür. Esnek uçlarda zaten baskı uygulandığında genişleyerek kalın hatlar veren uçladır. Burada sorulacak soru, genişliği değişken bir uç mu? düzgün hat kalınlığı veren bir uç mu? istediğimizdir. Eğer cevap esnek uç ise zaten sorun yok demektir.

Bu gerçek yüzünden aslında dolmakalem uçlarımızı uyguladığımız baskının miktarını bilerek satın almalıyız ki dolmakalem ucumuz gündelik yazımda bize tercih ettiğimiz hat kalınlığını doğru olarak verebilsin. Dolmakalem uçlarımızı uyguladığımız baskıyı bilerek seçmeliyiz. Bilimsel araştırmalar ışığında 150-250gr./cm2 kuvvet aralığı M uç için yeterlidir. Bu kuvvetten aşağıda baskı uygulayanlar F ve ya XF uçlara yönelmelidirler. 250gr./cm2 den büyük baskılardaysa daha kalın olan B, BB uçlar tercih edilmelidir. Bu baskı kuvvetini test edecek özel bilgisayardan maalesef ülkemizde yok. Bilimsel araştırmalardaki tablo değerlerden benim yaptığım cihazda kendim için denk gelen uç kalınlığıyla kuvvet değeri aynı çıktı. Ben, en hafif 160gr./cm2 ile 210 gr./cm2 arasında bastırıyor ve yıllardan beridir M-B arası dolmakalem uçları tercih ediyorum. Bu uç kalınlıklarından daha ince olan F, XF gibi uç kalınlıklarında ise ne yazık ki uçlar onlara göre uyguladığım fazla baskı yüzünden fazlaca açılan uç yarığı sebebiyle sürtünerek hem beni rahatsız ediyor hem de uç yarığına kağıt liflerini kopartıp alarak kağıtta mürekkebin kırçıllanmasına, dolmakalemin sık sık mürekkep akışında sorunlara neden oluyor. Bir de kullandığım benim olması gerekenden daha ince bu uçlar onlara göre fazla kuvvet uyguladığım için çabuk deforme oluyor.

Tüm dolmakalem uçları, uç yarıkları hafif aralığında oluşan mürekkep akışının kağıtla buluşmasıyla yazarlar. Bunun için de olması gereken kuvvet değeri ise ne yazık ki kişiden kişiye değişebileceği için uç yarıkları üreticileri tarafından zaten uç topu tarafında belirli miktarda aralıktır. Yani uç topunun yarı küreleri ön taraftan bakıldığında birbirlerine temas etmez ve hafifçe aralıktır. Uygulayacağımız her tür baskı bu yüzden uç yarığının belirli bir miktar daha aralanmasına sebep olarak hat kalınlığının büyümesine neden olacaktır.

Aklımıza bu durum için "sen de fazla kuvvet uygulama" çözümü gelebilir. Fakat gündelik hayatta biz bu baskı kuvvetini her dolmakalem için farklı değerler şeklinde hafızamıza yerleştiremediğimiz için alışkanlığımız olan ortalama değerle yani ilkokulda kalemimize uyguladığımız kuvvetle yazarız.

Buraya kadar anlatmaya gayret ettiğim; dolmakalem uç kalınlıklarımızı mutlu olacağımız hat kalınlığına karar vermiş olarak uygulayacağımız kuvveti hesaba katarak satın alalım. Bu kadar laf salatasından sonra örnekle izaha gayret edersem,
Eğer fazlaca bastırıyor ve M kalınlık yani 0,55 mm kalınlık seviyorsanız F-M aralığında bir uç satın alın ki uygulayacağınız baskıyla ucunuz M hat kalınlığı versin. Fakat bu seçimde de dolmakaleminizin fazlaca yayılarak çabuk deforme olacağını unutmayınız. Dolmakaleminizin de deforme olmasını istemiyorsanız, daha sert uçlar seçmelisiniz ki uygulanan baskıdan ötürü uç genişlemesin/hat kalınlığını değiştirmesin ve deforme olmasın.
Burada anlattığım hat kalınlığına etki eden faktörlerden sadece bir kaçıdır. Bundan da önemli olan bir kaçını da umarım yakında yazarım.


Not: Söz konusu tüm uçların tamamı özel değil standart özellikteki uçlardır.





blog comments powered by Disqus

YARARLI LİNK TABLE

YARARLI ŞEYLER ATLASI

DOLMAKALEM TAKAS DEĞİŞİM

YAZMAK KEYİFTİR HARİTASI

MÜREKKEP TAKAS

SORUNLAR ÇÖZÜMLER SAYFASI

Thumb Last Posts

YAZMAK KEYİFTİRDE ÖNE ÇIKANLAR

Defter Murekkep Last Five

TümüDOLMAKALEM KATEGORİSİ SON 5 YAZI TümüMÜREKKEP KATEGORİSİ SON 5 YAZI

Son On Yazi

DUMMY
YAZMAK KEYİFTİRİN EN SON YAYINLANAN 10 YAZISI

Defter Kagit Kategori

TümüDEFTER KATEGORİSİ SON 5 YAZI TümüKAĞIT KATEGORİSİ SON 5 YAZI

PopPostText

Popüler Yayınlar

Popüler Yayınlar For Mobi

EpostaTakip

EPostayla Takip Edin
 
web stats Proxy