Uzunca bir bayram tatilinin getirdiği rehavetten sonra hep birlikte biraz ders çalışıp ciddi takılarak bilgi torbacığımıza bir şeyler koyalım istedim. Epeydir kağıtlar üstüne de yazamadığımıza göre güzel bir harman olan kağıt mürekkep ilişkisi üzerine bir konu irdeliyelim istedim.
Beni yakından tanıyanların bildiği ve bugüne kadar da uymaya gayret ettiğim mürekkebler hakkında bir gerçekler zinciri var. Bu da, dolmakalem camiasında sürekli olarak tekrarlanan mürekkeb testlerindeki bilime ciddi aykırı düşen incelemeler. Bilimsel gerçekler ışığında kendi üretimim olan Aniki mürekkeblerinin bile burada bir incelemesini yapmamayı tercih ettim. Zira benim deneyerek şöyledir dediğim bir değişken için bir bilim insanı burada "Hayır, yanlış yapmışsınız, benim testlerimde ise şu sonucu elde ettim" derse, utanırım ve çok üzülürüm. Biliyorum ki, mürekkeb incelemeleri, saydamlık, örtücülük, kaydırıcılık, yüzey gerilimi, ışık kaynağı, retina tabakası, kağıt özellikleri, uç özellikleri gibi birbiriyle etkileşimli onlarca parametreye dayanıyor. Bu gibi testlerin yapılması, örneklemek gerekirse satürasyon(doyum) seviyesiyle ilgili karara varmak bile -ki çok sıkça yapılıyor- ciddi bir laboratuvar ortamı gerektirmektedir.
Testlerdeki hatalardan ilki olan renk değişkenlerini yayımladığımda beni düşman ilan edenler oldu ve hala da böyle devam ediyor. Ben pozitif ilim adamıyım. Mesleğimin sınırları içinde olan bazı şeyleri bilmeme rağmen anlatmayarak insanların yanılmalarına sessiz kalmak ise beni haddinden fazla yaralıyor. Mürekkeb testleri ile ilgili her zaman söylediğim dilime pelesenk gerçek şu;
"Bir sürü etkenden ötürü mürekkeb incelemeleri yanıltıcı ve ciddi hatalarla doludur. İnsanların istediği mürekkebi satın alıp kendi kullandığı kağıt ve dolmakalemle denedikten sonra sadece kendilerine ait tecrübelere sahip olacaklarıdır."
Kimya ile hasır neşir olmayanlarımız tarafından pek bilinmeyen bir konu da kağıdın pH değeridir. pH, bir çözeltinin asitlik veya bazlık derecesini tarif eden ölçü birimini temsil eder.
0'dan 14'e kadar olan bir aralıkta ölçülür. pH teriminde "p", eksi logaritmanın matematiksel sembolünden, "H" ise hidrojenin kimyasal formülünden türetilmişlerdir. pH tanımı, hidrojen konsantrasyonunun eksi logaritması olarak verilebilir PH. Bir maddenin asit veya alkali değerini anlamak için kullandığımız ölçüye pH (potansiyel hidrojen) denir. Maddenin içindeki asit nitelikli hidrojen iyonlarının yoğunluğuna göre ölçüm yapılır. pH cetveli 0 - 14 arasıdır. 0 aşırı asit, 14 de aşırı alkali demektir. 7 pH derecesi ise ne asit ne alkali yani maddenin nötr olduğunu gösterir. Yapısında hidrojen bileşenleri, nem, su olan her türlü madde için geçerlidir ve kağıt da bunlardan biridir.
Kağıtda pH değerinin aşırılığı veya azlığı öncelikle mürekkebin rengine daha sonra da kağıdın ömrüne etki eder. Kağıt için ideal değer 7 yani nötrdür. 7 değerini orta veya ideal nokta olarak alırsak +1/-1 değerleri de en fazla kabul edilebilir değerlerdir. pH değerlerinin bir renk karşılık tablosu vardır. Değere karşılık gelen alt tablodaki renk, kağıdın pH değeri olduğu gibi kağıda sürülen mürekkebin rengine bu tobladaki rengi katarak mürekkebin renginin değişmesine sebep olur.
Yukarıdaki tablodaki renklere dikkatlice bakılırsa ilk olarak asidik kağıtlarda renkler açılacak alkali kağıtlarda mürekkep renkleri koyulaşacak ve maviyle harmanlanarak farklılaşacaktır.
pH değeri bağıl nem ve ısıyla bire bir ilintilidir. Bu parametrelerde değişiklik olduğunda kağıdın pH değerinde de değişiklik olacaktır. Bu değişiklikte mürekkebin rengine etki edecektir. Evoporatif mürekkeblerden ziyade pigment esaslı ve absorbsiyon mürekkeplerde etkili olur. Evoporatif konvansiyonel mürekkeblerde ise mürekkebin kağıdın yüzeyinden altına geçtiği kadar etkili olur.Sizlerinde fark ettiği gibi mürekkeb testleri yayınlayıp koca koca kelimeler etmek bir haylice zor. Haddimizi bilmek gerekiyor. Had deyince aklıma geldi.. Hz. Pîr Mevlana Celaledin'e bir gün sual ederler,
- Asanız nedir ?
- Edeb
- Peki nerden edindiniz, öğrendiniz ?
- Edebsizden
Hal böyle olup aklımızı aydınlatan da ilim olduğu için eğdiğimiz başımızı taşıyan boynumuza Mesnevi Şerif'in ruhu "Edeb Ya Hû" levhasını asıp öğrenmeye gayret ediyoruz. Umarım yine hayıra sebep bir şey paylaşmışızdır.
