 |  |  |  |
TARİHÇE / HISTORY |
1928 yılında Bauhaus Okulunun Walter Gropius tarafından kuruluşundan sonra en parlak tasarımcılarından birisi rahmetli Gerd Alfred Müller dir. Braun gibi elektrikli ev aletleri imal eden firmalarda Bauhaus okulunu yansıtan Alman menşeili ürünlere Almanya'nın II. Dünya Savaşı sonrası teknolojide ciddi hamleler yaptığı dönemde çokça imza atmıştır. Ayrıca Almanya'nın Bauhaus okuluyla tasarımcı yetiştiren ULM Tasarım Okulunun ilk öğretim görevlilerinden biridir.
Bu anlayışla 60 lı yıllarda ilk sürüm Lamy2000 ni tasarlamıştır. 1950 li yılların ikinci yarısında Almanyanın çok güçlü olduğu kimya alanındaki yeni keşfettiği ham maddelerine büyük önem vererek tasarımlarında kullanmaya özen göstermiştir. Lamy 2000 de böyle bir yeni malzemenin keşfi üzerine dayandırılmıştır. Bu malzemenin adı Makrolon dur ve 1953 yılında Alman Bayer firması tarafından bulunmuştur. G.A. Müller Almanya'nın büyük teknoloji atılımıyla ihracatında önemli payı olan Braun firmasının bir çok ürününü tasarlarken yeni hamlelerin ürünü olan hammaddeleri de kullanmaya özen gösterir.
Lamy 2000 dolmakalem de Bauhaus okulunun "az çoktur" ilkesinin izlerini dış görünüm itibariyle karşılasa da iç yapısı itibariyle çok karmaşıktır. Lamy 2000 yaklaşık 27'ye yakın parçadan meydana gelmektedir. Üretimi için ayrılan süre toplam 6 dakikadır. Bu da dış gövdesine desen atılma işlemidir. Bu değerleri vermemin sebebini ilerideki satırlarda daha açık anlayacaksınız. 1966 daki tepesinde "L" logosu taşıyan ilk üretiminden sonra bir çok kez malzeme değişimine ve estetik düzeltmelere uğramış bu dolmakalem hem malzeme açısından hem de ergonomik noktalar yüzünden bir sorunlar yumağı. Durumu böyle olmasına rağmen çok satan hatta dolmakalemciler tarafından arzu nesnesi haline gelmiş bir dolmakalem. Şehir efsaneleriyle desteklenen bu arzu o seviyeye gelmişki; Lamy firması uzun süredir üretmediği Lamy 2000 modelini yüksekçe fiyatlara 2012'de diğer yazımda değindiğim gibi tekrar piyasaya çıkartmaya başladı.
GÖVDE / BODY |
Lamy firması 1960 lı yılların ikinci yarısında G.A. Mülleri ULM Okulu vasıtasıyla yeni ve devrimci bir kalem tasarımı için Lamy'e davet eder. Lamy Parker den getirdiği alışkanlıklardan kurtulmak isterken tasarımında önemini kavramıştır. Aslında Josef Lamy II. Dünya Savaşı sonrası devam eden ve pek de özgün olmayan kalemlerinin yerine bir yıldız aramaktadır. Müller ve Josef Lamy, Lamy 2000 modeli üstünde hep fikir birliği içinde çalışırlar. Sonuç olarak da 1953 yılında Alman Bayer firması tarafından bulunan kuvvetlendirilmiş fiberglas malzemenin Lamy 2000 nin gövdesini oluşturmasına karar verirler. Bu malzemenin adı Polikarbonat ya da Makralon dur. Makralon kalem üretiminde kalıp kullanılmadan işlenmeyi kolay kılan bir malzemedir. Fiberglas veya cam elyafa göre daha yumuşak ve az kırılgandır. Bu yüzden darbelerde hasar görseler de darbeyi emebilirler. Enine formda kalma dengeleri 80 dereceye kadardır. Lamy bu noktada selüloid için çarpılma ve sert kauçuk dolmakalem gövdelerinin çatlama sorununu aşarken Alman kimya sanayinin devrimci bir malzemesini kullanarak Alman sanayisinin ileriliğini tüm dünyaya duyurmak istemiştir. Oysa Makralon uzun yıllar testlere tabii tutulmamış yeni bir malzemedir. Sıcak soğuk nem kuruluk anlamındaki çekme kuvvetlerine dayanıksız olması ilerki yıllarda Lamy 2000 kullanıcılarının başını çok ağrıtacaktır. Makralonun yumuşak oluşu Lamy2000'nin gövdesine yapılan fırça desenini kolaylaştıracak ve az zaman alacak hale getirmiştir. Bu noktada Alman sanayinin o yıllarda II. Dünya Savaşının izlerini silme hırsı çok üretme arzusunu beraberinde getirmiştir. G.A. Müller ve Josef Lamy, sert ama belirli bir yumuşaklıkta olan ve hızlı üretime müsaade eden malzeme olarak Makralonu seçmişlerdir.
Balina formundaki Lamy 2000'nin bütününde Makralon, Paslanmaz Çelik, Plastik, Kauçuk, Ebonit gibi çok farklı malzemeler bir arada kullanılmıştır. Gövde formu Rotring gibi firmaların sıkça tutuş konforu ve dengesi iyi olduğu için seçtikleri balina formundadır ve ana gövde arkasından uca doğru hafif eksen kayıklığıyla gelir. G.A. Müller bunu Braun'un bir çok elektrikli ev aletinde uyguladığı görülür. Aynı izi Lamy2000'ne de işler Müller. Lamy 2000 nin tutuş alanının önünde yer alan uç bölümü çapaksız işlenmesi zor olan Makralondan yapılmaz. Bunun yerine aynı zamanda kalemi ağırlaştıracak paslanmaz çelik seçilir. Böylelikle kalem dengeye getirilmiştir. Fakat en ağır bölümü öndedir. Bu kalemin üstüne bastırmaya fazlaca ihtiyaç duyulmasını engellerken kalemin parmak ucuyla hareket ettirilişini ve kontrolünü zorlaştırır. Yani Lamy 2000 uzun yazımlarda ön gövdesi yüzünden yorucu bir kalemdir.
Pistonlu olmasına rağmen resimlerde görüldüğü gibi klasik dolmakalemlerdeki gibi tümleşik değildir. Bu o dönem için devrimci bir yenilik gibi gözükse de Lamy tarihçesini karanlık tuttuğu Artus dolmakalemlerinde bu özelliği kullanmıştı(detay için FPN de yazdığım fotoğraflı yazı). Bu iki parçaya ayrılabilir ana gövde, hem piston mekanizması montajını kolaylaştırmaya hem de mürekkep hazne temizliğine imkan vermesi bakımından iyidir. lamy'nin hem geleneklere bağlı hem de isyankar ruhunun bir yansımasıdır. İkiye ayrılabilir piston gövde aslında gövde dolum(eye dropper) dolmakalemlerden gelen belirgin bir izdir. Ve kalemi kurcalamayı seven benim gibi bazı dolmakalemciler tarafından sevilir. Ancak mürekkep sızdırma riskini de beraberinde getirir ki zaman içinde ciddi sayıda Lamy 2000 kullanıcısı bu derde duçar olmuştur. Bu kaçak bir de Lamy 2000 nin yaşıyla da ortaya çıkmaktadır.
Piston çevirme kolu yine gövdeyle aynı malzeme olan Makralon'dan imal edilmiştir. Fakat piston mekanizması plastik ve akrilik, piston çanak ve contaları kauçuktandır. Piston çevirme düğmesini ilk çevirme anında uzunca bir boşluk vardır. Bu Alman dolmakalemlerinde uygulanan bir tür çocuk kilididir. Bu boşluk böyle izah edilse de Lamy 2000'nin piston düğmesinin daha sonraki çevrilişlerinde de çocuk kilidine benzer kararsız boşluklar vardır. Bu piston düğmesi dönüş kararsızlığı kimi dolmakalemseverlerin canını sıkmaktadır. Bana göre de bu noktada Lamy tarafında bir şeyler yolunda gitmeyip öylece bırakılmıştır ve dikkatli kullanıcıların canını sıkar her mürekkep dolduruluşunda. Lamy 2000 nin gövdesi bir çok maddeye hassastır. Kesinlikle temizlik malzemeleriyle temizlenmemesi gerekiyor. Sadece sabunlu suda nemlendirilmiş bir bezle silinerek kurulanabilir. Lamy 2000 nin ana gövde malzemesi Makralon'un yani Polikarbonat aşağıdaki malzemelerin tamamında deformasyona uğrayabilmektedir. Bu malzemeler sırasıyla;
ACETALDEHYDE, ACETIC ACID, ACETIC ANHYDRIDE, ACETONE, ACRYLONITRILE, AMMONIA, AMMONIUM CARBONATE, AMMONIUM FLORIDE, AMMONIUM SULFIDE, AMMONIUM HRDROX., BENZENE, BENZOIC ACID, BENZYL ALCOHOL, BROMOBENZENE, BUTYRIC ACID, CALCIUM CHLORIDE, CARBOLIC ACID, CARBON DISULFIDE, CARBON TETRACHLORIDE, CAUSTIC POTASH SOLUTION (5%), CAUSTIC SODA SOLUTION(5%), CHLOROBENZENE, CHLOROFORM, CRESOL, CYCLOHEXANOL, CYCLOHEXANONE, CYCLOHEXENE, DIMETHYL FORMAMIDE, DIOXANE, ETHANE TETRACHLORIDE, ETHYL ACETATE, ETHYL ALCOHOL, ETHYL ETHER, ETHYLAMINE, ETHYLENE CHLOROHYDRIN, ETHYLENE DICHLORIDE, FORMIC ACID, FREON (REFRIGERANT&PROPELLANT), GASOLENE (HIGH AROMATIC), HILGARD CO'S HIL-PHENE, HYDRAFLOURIC ACID, HYDROCHLORIC ACID, METHYL ALCOHOL, METHYLENE CHLORIDE, MILK OF LIME (CaOH), NITRIC ACID, NITROCELLULOSE LACQUER, OZONE, PERCHLORETHYLENE, PHENOL, PHOSPHORUS HYDROXY CHLORIDE, PHOSPHORUS TRICHLORIDE, POLYVINYL CHLORIDE, POTASSIUM ACETATE, PROPIONIC ACID, PYRIDINE, SODIUM HYDROX., SODIUM NITRATE, SODIUM SULFIDE, STYRENE, SULFURIC ACID, SULPHURAL CHLORIDE, TETRAHYDRONAPHTHALENE, THIOPHENE, TOLUENE, TURPENTINE, XYLENE
Dikkatlice okuduysanız bu kimyasallardan biri veya bir kaçı gündelik hayatımızdaki bir çok temizleme ve parlatma ürününün içinde bulunmaktadır. Bu sebepten Lamy 2000 nin gövde temizliği için öyle ya da böyle bir takım temizlik maddelerine asla yeltenmeyin.
Lamy 2000'nin kapağı, tepe kısma yakın tarafına bastırılınca açılabilen kuvvetli bir kips ile donatılmış. Klips bastırma bölgesinin sağ alt yanına ise Lamy logosu işlenmiş. Klips yüksek kalitede paslanmak çelikten imal edilerek metal fırça ile desenlendirilmiş. Kapak gövdeye klik sistemle kapandığı için kapağın içinde çift iç kapak bulunuyor. Birinci uzun iç kapak kapağın ana gövdeye kilitlenmesi ikincisiyse ucu kurumasına ve mürekkep akmasına engel olmak için yerleştirilmiş. Kapağın tepe mücevheratı olmasa da Lamy bu kısma üstü parlak gövdeyle aynı malzemeden zarif yuvarlak bir düğme yerleştirilmiş. Kapak gövdeye son derece güvenli ve sağlam kitleniyor. Kapak formu arka gövdenin aynı bölümüne simetrik şekilde yapılmış. Kapak kalemin bütününü görsel bir denge unsuru olarak ciddi katkıda bulunuyor.
Tarihçe, gövde, kapak derken bir haylice uzadı Lamy 2000 incelemesi. Aslında buna değecek bir kalem ve tarihçesiyle ilgili çok az şeye değindim. Gerçekte derinine incelenmesi gereken, incelendikçe de çok şey öğreten bir dolmakalem. Sizleri daha fazla sıkmamak adına bu yazıyı ikiye bölüyorum. İkinci kısmını da yarın yayınlayıp Lamy 2000 incelemesini bitirmiş olurum. Böylelikle de Türkçe dolmakalem envanterine Lamy 2000 hakkında detaylı bir inceleme girmiş olur. Öyleyse ikinci bölümde görüşmek üzere sağlıkla esen kalınız.
