Uzun bir süreden bu yana bana özelden okuyucu soruları gelmekte ve ben de bunları yanıtlamakta idim. Fakat bu önemli cevaplar, kişiye özel kalarak başka okuyucuların faydalanmasından uzakta kalıyordu. Ben de herkesin yararlanabilmesi için bu tür soruları bir başlık altında cevaplama karar verdim.
Sabaha karşı saatlerde Pilot Namiki 78G yazısına mondoromano adlı okurum aşağıdaki soruyu bırakmış;
Aslına bakarsanız bu günlerde yazmakta olduğum yeni bir yazının konuları üzerine serpilmiştirilmiş sorular sormuşsunuz.
Bizim kültürümüzde çok fazla dolmakalem olmadığı ve üretimini dahi yapamadığımız bu teknoloji alanının literatüründe de doğal olarak doğru kelime birikimi yok. Övünmek için değil ama ben burda kendi yazılarımda yakıştırdığım bazı terimleri kullanıyorum. Bu yıllar sonra oturacak bir çaba. Bu cümleden anlayacağınız üzere biz de dikeyde kalın yatayda ince efekt veren tüm uçlara kesik uç deniyor. Bu tamamen yanlış. Aslında kesik uç tabirinin yerine kaligrafik uç veya italik uç deyiminin kullanılması lazım. Bahse konu uçların tamamı açılı yazmak üzere imal edilmişlerdir.
Şimdi;
Sorunuzda değindiğiniz gibi italik uçlar/kaligrafik uçlar arasında ki fark şudur;
Bir mikroskopun altında bakar iseniz italik/kaligrafik uçların tamamının uçlarının uç topunun, sağ ve sol dişlerinin sağ sol yarı kürelerinın dışa bakan tarafları dik bir açıyla inmektedir. Bu da yazım esnasında yatay ve dikey düzlemlerde keskinlik ve düzgünlük verir, çekilen hattın dış sınır çizgilerinde mükemmel bir keskinlik ve pürüzsüzlük olur.
Amma velakin..;
Dediğim gibi uç topunun sağ sol kenar dişlerinin sağ ve sol yarı kürelerinin dışa bakan tarafları çok dik açılı olduğu için yazım konforu yoktur. Kağıdı bir miktar hırpalar ve yazanada sağ sol veya sol sağ aksında yapılan hareketlerde kağıdı yırtıyormuş hissi verir. Bu yüzden bu tür kaligrafik/italik uçlar kullanılıyorsa batı tabiriyle çok mükemmel perdahlı bizim tabirimizle iyi mührelenmiş kağıtlar kullanılmalıdır. Batı dünyası yazımdaki bu zorluk hissinin önüne geçmek ve bu tür estetik yazıma izin veren italik uçları gündelik yaşama kazandırmak için kaligrafik/italik uçların, uç topunun sağ sol dişlerinin iki yarı küresinin dışa bakan kenarlarındaki bu dikliği bir miktar kavislendirerek yazım yumuşaklığı sağladığı uç tipine STUB tabirini kullanmıştır.
Kaligrafik/italik uçlar, mektub ve zarfların başlıkları için gayet güzel kullanılabilir. Fakat tüm bir mektubu böyle bir uçla yazmak insanın beline ter indirir diyebilirim.
Stub uçlar aslında dolmakalem kullanıcılarının endüstrileşmeye paralel olarak güzel yazma istekleriyle ortaya çıkardıkları bir ihtiyacı karşılamak için dolmakalem üreticileri tarafından yaratılmış uç tipleridir.
Bireysel kaligrafinin güzel olabilmesi için Cursive İtalik, Left Oblique İtalik, Right Oblique İtalik gibi uç tiplerinde bahsetmek lazımdır. Doğrusuda budur zaten. Fakat bu tür uçları kişinin dolmakalemi tutuş açısı, hangi elle yazdığı, döndürme açısı, baskı miktarı ve dolmakaleminin karakteri gibi bilgilerle uç ustaları o kişinin dolmakalemi üstünde gerçekleştirirler. Bunun ücreti ise ABD de iyi bir usta tarafından yapılmış ise 100 US$ ve 2-3 ay beklemek demektir. Gerçek gündelik güzel yazı kalemleri bunlardır. Fakat anlaşıldığı gibi çok özel insanlar ve ustalar yaptığı için genele inemez ve inemedikleri içinde dolmakalem üreticileri genele arz etmek üzere Stub tipi uçları imal etmeye başlamışlardır. Talebe karşılık arzın gelişmesi durumu.
Bu tarz uç kullanımının bir şov amacı taşıyıp taşımadığı konusuna gelince, ben şöyle düşünmekteyim;
Maalesef sayısal cihazların her yanımızı sardığı bu dönemde insanların yazısı çirkinleştiği gibi gerçek el yazısı yazanda çok azalmıştır. Yazısı çirkin olanların estetik kaygılar ve dikkat çekebilme arzularının tatmini için gündelik hayatta kullanılmaktadırlar. Az sayıda dolmakalem sever sürekli gündelik hayatında bu tarz güzel yazım uçlu dolmakalemler kullanmaktadır.
Bu yazıyı okuyupta yine bana "ukalalık yapıyor" diyenleri duyuyor gibiyim. Amaç gerçek güzel yazı ise;
Aramızdan kaç kişi eşine/sevgilisine/hanım arkadaşına/erkek arkadaşına/annesine/babasına extra fine bir uç ile Copperplate yazı tipinde en az beş sayfa sevgi mektubu yazabilir, bir oturuşta ???.
Yani anlayacağınız Stub türü uçlar -gerçek güzel yazı yazanları ve bu tür uçların ellerinde sanat eserleri üreten bireyleri tenzi ederek- kişilerin bir eksikliği kapatmak adına veya yazılarında belirli bir disipline uyma veya ekol izlenimi için kullandıkları ve endüstrinin bu ihtiyaç için yarattığı bir uç tipidir. Ayrıca son günlerde ise ciddi bir popülarite halini de almıştır.
Sonuç olarak, öncelikle ham yazı iyi olacak. Yani evvela "graphy" iyi ve mahir olsun ki "cali" si sonra gelir..
Bu laflarımdan sonra yine ortalık karışacak.., günah keçisi de ben olacağım..
Sabaha karşı saatlerde Pilot Namiki 78G yazısına mondoromano adlı okurum aşağıdaki soruyu bırakmış;
Aslına bakarsanız bu günlerde yazmakta olduğum yeni bir yazının konuları üzerine serpilmiştirilmiş sorular sormuşsunuz.
Bizim kültürümüzde çok fazla dolmakalem olmadığı ve üretimini dahi yapamadığımız bu teknoloji alanının literatüründe de doğal olarak doğru kelime birikimi yok. Övünmek için değil ama ben burda kendi yazılarımda yakıştırdığım bazı terimleri kullanıyorum. Bu yıllar sonra oturacak bir çaba. Bu cümleden anlayacağınız üzere biz de dikeyde kalın yatayda ince efekt veren tüm uçlara kesik uç deniyor. Bu tamamen yanlış. Aslında kesik uç tabirinin yerine kaligrafik uç veya italik uç deyiminin kullanılması lazım. Bahse konu uçların tamamı açılı yazmak üzere imal edilmişlerdir.
Şimdi;
Sorunuzda değindiğiniz gibi italik uçlar/kaligrafik uçlar arasında ki fark şudur;
Bir mikroskopun altında bakar iseniz italik/kaligrafik uçların tamamının uçlarının uç topunun, sağ ve sol dişlerinin sağ sol yarı kürelerinın dışa bakan tarafları dik bir açıyla inmektedir. Bu da yazım esnasında yatay ve dikey düzlemlerde keskinlik ve düzgünlük verir, çekilen hattın dış sınır çizgilerinde mükemmel bir keskinlik ve pürüzsüzlük olur.
Amma velakin..;
Dediğim gibi uç topunun sağ sol kenar dişlerinin sağ ve sol yarı kürelerinin dışa bakan tarafları çok dik açılı olduğu için yazım konforu yoktur. Kağıdı bir miktar hırpalar ve yazanada sağ sol veya sol sağ aksında yapılan hareketlerde kağıdı yırtıyormuş hissi verir. Bu yüzden bu tür kaligrafik/italik uçlar kullanılıyorsa batı tabiriyle çok mükemmel perdahlı bizim tabirimizle iyi mührelenmiş kağıtlar kullanılmalıdır. Batı dünyası yazımdaki bu zorluk hissinin önüne geçmek ve bu tür estetik yazıma izin veren italik uçları gündelik yaşama kazandırmak için kaligrafik/italik uçların, uç topunun sağ sol dişlerinin iki yarı küresinin dışa bakan kenarlarındaki bu dikliği bir miktar kavislendirerek yazım yumuşaklığı sağladığı uç tipine STUB tabirini kullanmıştır.
Stub Uç ..... Italic Uç.
Stub tabiri bizim hattımızda açkı.. yani kamıştan elde açılan kalem karşılığınadır. Stub uçlar ile gündelik yaşamda rahat bir yazım konforu elde edilir ve bu uç tipi kağıtta düzgünce kayar ama oluşan harflerin çizgilerinin dış sınırlarında olması gereken keskinlik ve estetik ne yazık ki yoktur. Bahse konu stub uç dış köşe kavislendirmesi her firmada farklı olduğu için her firmanın stub uç tipi yazımı diğer bir firmanınkini tutmaz. Her firmanın stub yazımı kendine özeldir. Yani hiç bir zaman A firması ile B firmasının Stub dolmakalemlerini mukayese edemezsiniz. Zira imal tekniklerindeki anlayış farklı olduğu için yazımları da, mürekkeb bırakma karakterleri de, yazma konforları da tamamen farklıdır..Kaligrafik/italik uçlar, mektub ve zarfların başlıkları için gayet güzel kullanılabilir. Fakat tüm bir mektubu böyle bir uçla yazmak insanın beline ter indirir diyebilirim.
Stub uçlar aslında dolmakalem kullanıcılarının endüstrileşmeye paralel olarak güzel yazma istekleriyle ortaya çıkardıkları bir ihtiyacı karşılamak için dolmakalem üreticileri tarafından yaratılmış uç tipleridir.
Bireysel kaligrafinin güzel olabilmesi için Cursive İtalik, Left Oblique İtalik, Right Oblique İtalik gibi uç tiplerinde bahsetmek lazımdır. Doğrusuda budur zaten. Fakat bu tür uçları kişinin dolmakalemi tutuş açısı, hangi elle yazdığı, döndürme açısı, baskı miktarı ve dolmakaleminin karakteri gibi bilgilerle uç ustaları o kişinin dolmakalemi üstünde gerçekleştirirler. Bunun ücreti ise ABD de iyi bir usta tarafından yapılmış ise 100 US$ ve 2-3 ay beklemek demektir. Gerçek gündelik güzel yazı kalemleri bunlardır. Fakat anlaşıldığı gibi çok özel insanlar ve ustalar yaptığı için genele inemez ve inemedikleri içinde dolmakalem üreticileri genele arz etmek üzere Stub tipi uçları imal etmeye başlamışlardır. Talebe karşılık arzın gelişmesi durumu.
Bu tarz uç kullanımının bir şov amacı taşıyıp taşımadığı konusuna gelince, ben şöyle düşünmekteyim;
Maalesef sayısal cihazların her yanımızı sardığı bu dönemde insanların yazısı çirkinleştiği gibi gerçek el yazısı yazanda çok azalmıştır. Yazısı çirkin olanların estetik kaygılar ve dikkat çekebilme arzularının tatmini için gündelik hayatta kullanılmaktadırlar. Az sayıda dolmakalem sever sürekli gündelik hayatında bu tarz güzel yazım uçlu dolmakalemler kullanmaktadır.
Bu yazıyı okuyupta yine bana "ukalalık yapıyor" diyenleri duyuyor gibiyim. Amaç gerçek güzel yazı ise;
Aramızdan kaç kişi eşine/sevgilisine/hanım arkadaşına/erkek arkadaşına/annesine/babasına extra fine bir uç ile Copperplate yazı tipinde en az beş sayfa sevgi mektubu yazabilir, bir oturuşta ???.
Yani anlayacağınız Stub türü uçlar -gerçek güzel yazı yazanları ve bu tür uçların ellerinde sanat eserleri üreten bireyleri tenzi ederek- kişilerin bir eksikliği kapatmak adına veya yazılarında belirli bir disipline uyma veya ekol izlenimi için kullandıkları ve endüstrinin bu ihtiyaç için yarattığı bir uç tipidir. Ayrıca son günlerde ise ciddi bir popülarite halini de almıştır.
Sonuç olarak, öncelikle ham yazı iyi olacak. Yani evvela "graphy" iyi ve mahir olsun ki "cali" si sonra gelir..
Bu laflarımdan sonra yine ortalık karışacak.., günah keçisi de ben olacağım..
* Not
Blogumda meydana gelen aşırı hürriyet kaynaklı bir takım olaylar neticesinde lüzum üzerine alınan tedbirler ile sağlıklı bir okuma yapabilir ve aşağıdaki kurallar çerçevesinde yorum bırakabilirsiniz.
** Kurallar
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine uygun olarak insan onurunu incitecek ve kıracak hiç bir kelime, ima, atıf yorum sırasında kullanılamayacak ve bu tip kelimeler site tarafından filtre edilecektir. Yorumlarınız bırakılma anından itibaren askıya alınıp kontrol edilerek yayınlanacaktır. Site yöneticisi yorumları yayınlayıp yayınlamamakta tamamen özgürdür. Yorum yapabilmek için geçerli bir e-posta adresine dayalı bir kimlik olmalıdır. Misafir, davetli, guest, invité ve buna benzer kimlikler ile yorum yapılamayacaktır. Yazılmış yorum, çapraz e-posta sistemiyle doğrulanıp teyit edilmedikçe yayınlanmayacaktır. Yorumcuların yayımlanmış yorumlarından doğabilecek her türlü sorumluluk yorumcunun kendisine aittir. Yorumcular yorumlarını bu metnin ruhuna uygun olarak yapmayı şimdiden kabul eder.
